Czasy w języku angielskim - te musisz znać!

Jeśli chodzi o czasy, angielski zdecydowanie ma czym się pochwalić, bo jest ich aż szesnaście (lub według niektórych dwanaście). Od takiej ilości może się zakręcić w głowie, dlatego przygotowaliśmy dla was krótkie podsumowanie najpopularniejszych z nich, czyli angielskie czasy, które musisz znać. Dla ułatwienia pogrupowaliśmy omawiane angielskie czasy na trzy grupy: czasy teraźniejsze w języku angielskim, czasy przeszłe w języku angielski oraz czasy przyszłe w języku angielskim. Tak więc ściąga z angielskich czasów jak malowana.

Czasy w języku angielskim – czasy teraźniejsze

Wszystkie czasy teraźniejsze w języku angielskim to:

Present Simple

Jak tworzymy: czas Present Simple tworzymy przy użyciu podmiotu i czasownika w formie bare infinitive, czyli bezokolicznika bez to. W trzeciej osobie liczby pojedynczej czasownik przyjmuje końcówkę -s lub -es. Przykłady:

I do
You walk
They eat

Kiedy używamy: czasu Present Simple używamy przede wszystkim do opisania czegoś, co jest stałe lub powtarzalne. Możemy nim opisać nawyki, jeśli użyjemy przy tym określenia częstotliwości (np. always, often, sometimes, usually). Służy on też do opisywania rzeczy niezmiennych. Przykłady:

The Sun rises in the east. (rzecz niezmienna)
I always eat pizza on Fridays. (nawyk)
He works in a museum. (rzecz ciągła)

Pytania i przeczenia: w Present Simple pytania i przeczenia tworzymy z użyciem operatora do. W pytaniach stawiamy go przed podmiotem, natomiast w przeczeniach pomiędzy podmiotem i bezokolicznikiem. W obu przypadkach końcówkę –(e)s dodajemy do operatora, nie do bezokolicznika. W przypadku przeczeń często używamy słowa never dla podkreślenia, że nigdy czegoś nie robimy i jest to stałe. Przykłady:

The Sun doesn’t rise in the west.
Does he work in a museum?
I don’t eat pizza on Fridays. (lub: I never eat pizza on Fridays.)

O czym warto pamiętać: odmiana be w Present Simple jest jego najbardziej skomplikowanym aspektem, dlatego warto ją zapamiętać. Odmiana have w Present Simple również jest wyjątkiem w trzeciej osobie liczby pojedynczej.

To podstawowe informacje, o których musicie pamiętać – jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej o konstrukcji, zastosowaniach i ciekawostkach w tym czasie, to mamy dla was artykuł o Present Simple.

Present Continuous

Jak tworzymy: konstrukcja Present Continuous bazuje na dwóch kluczowych elementach. Po pierwsze, po podmiocie stosujemy odmieniony operator be. Po drugie, po nim stawiamy czasownik z końcówką -ing. Przykłady:

I am walking
You are sleeping
They are driving

Kiedy używamy: zastosowanie tego czasu oznacza, że czynność, o której mówimy, dzieje się teraz, czyli czasu Present Continuous używamy, aby opowiadać o zdarzeniach, które dzieją się w momencie wypowiadania zdania. W zdaniach z Present Continuous możemy, choć nie musimy, dodać now dla podkreślenia, że rzecz dzieje się w tej chwili. Przykłady:

I am watching a movie (now).
They are drinking coffee (now).
He is riding his bike (now).

Pytania i przeczenia: do tworzenia pytań i przeczeń wykorzystujemy operator be. W pytaniach zamieniamy miejscami operator i podmiot, w przeczeniach – dostawiamy not do operatora. Przykłady:

Are you reading?
Is he driving?
They aren’t watching TV.

O czym warto pamiętać: w Present Continuous końcówka -ing w niektórych czasownikach powoduje zmianę pisowni (o tych wyjątkach szerzej piszemy w artykule poświęconym Present Continuous).

Wśród czasów teraźniejszych, Present Continuous jest stosunkowo prosty zarówno w zastosowaniu, jak i w budowie. Ma jednak również bardziej zaawansowane możliwości użycia – zarówno Present Continuous jak i Present Simple można użyć do opisywania przyszłości. Mamy też porównanie Present Simple i Present Continuous , w którym omawiamy też ich zastosowanie w przyszłości – tam znajdziecie więcej informacji i ciekawostek na ten temat!

Present Perfect

Jak tworzymy: czas Present Perfect jest bardziej skomplikowany niż tworzenie Present Simple albo Present Continuous . W jego przypadku po podmiocie również stosujemy operator, ale tym razem jest to have, po którym używamy trzeciej formy czasownika. W zdecydowanej większości będzie to forma z końcówką -ed (jak w czasie Past Simple), ale musimy pamiętać o czasownikach nieregularnych (III kolumna tabel czasowników nieregularnych), w których ta forma będzie inna. Przykłady:

I have read this book before.
She has broken her arm.
We have never been there.

Kiedy używamy: czasu Present Perfect używamy przede wszystkim do opisywania czegoś, co miało miejsce w przeszłości, ale nadal oddziałuje na teraźniejszość, do opisywania czynności, które rozpoczęły się w przeszłości i trwają nadal oraz do mówienia o czynnościach, które są rozłożone w czasie, który się jeszcze nie skończył. Posłużmy się przykładami powyżej:

I have read this book before. (oznacza, że kiedyś przeczytaliśmy daną, konkretną książkę, o której mowa – czyli wydarzenie z przeszłości oddziałuje na teraźniejszość)
She has broken her arm. (złamała w przeszłości, ale nadal ma złamaną)
We have never been there. (nigdy tam nie byliśmy – do tej pory bez zmian)

Pytania i przeczenia: w Present Perfect , podobnie jak w poprzednich czasach, do ich tworzenia musimy skorzystać z pomocy operatora, którym jest tym razem have. Tak jak poprzednio, w pytaniach zamieniamy go miejscami z podmiotem, a w przeczeniach dostawiamy do niego not:

I have not (haven’t) read this book before.
Has she broken her arm?
We haven’t been there. (tu znaczenie jest niemal identyczne jak w przykładzie powyżej)

O czym warto pamiętać: z pewnością o odmianie have. Dodatkowo, Present Perfect ma kilka zastosowań, które są może mniej popularne, ale warto je znać. Przede wszystkim zaś – o tym, że coś, co opisujemy, musiało zacząć lub wydarzyć się w przeszłości i w jakiś sposób oddziałuje na chwilę obecną.

Czas Present Perfect jest zdecydowanie bardziej skomplikowany od dwóch wcześniejszych, ale, wbrew pozorom, nie jest wyjątkowo trudny. Sprawdźcie nasz przewodnik po Present Perfect , a nie będziecie mieć z nim kłopotów!

Present Perfect Continuous

Jak tworzymy: Czas Present Perfect Continuous tworzymy poprzez użycie have lub has (zależnie od podmiotu: have w pierwszej i drugiej osobie liczby pojedynczej oraz w liczbie mnogiej, has w trzeciej osobie liczby pojedynczej) oraz been, które poprzedza czasownik z końcówką –ing. Przykłady:

I have been working since morning.
She has been living in Sydney for 2 years.
We have been waiting for you.

Kiedy używamy: Czasu Present Perfect Continuous używamy, gdy mówimy o sytuacji, która zaczęła się w przeszłości i jeszcze trwa lub dopiero co się zakończyła. To specyficzne połączenie przeszłości i teraźniejszości dobrze jest zobrazować polskim przykładem, by dobrze zrozumieć istotę tego czasu: Pracujemy razem od zeszłego roku (zaczęliśmy rok temu, czyli w przeszłości i kontynuujemy). Przykłady:

I have been painting this picture since last month.
He has been studying for a long time.
You have been waiting for this chance.

Pytania i przeczenia: Tworzenie pytań i przeczeń w czasie Present Perfect Continuous nie jest trudne. Wymaga jedynie zastosowania klasycznych dla języka angielskiego zabiegów. W przypadku pytań ma miejsce inwersja, czyli szyk przestawny, gdy have lub has zmienia się z podmiotem, a w przypadku przeczeń do have lub has dodawana jest część not. Pozostałe elementy, czyli been i czasownik z końcówką ‑ing pozostają bez zmian. Przykłady:

Has it been raining all day?
Have you been cooking lately?
She hasn’t been exercising recently.
We haven’t been travelling since 2020.

O czym warto pamiętać: Często w zdaniach z użyciem czasu Present Perfect Continuous pojawiają się słowa lately lub recently. Można je przetłumaczyć jako ‘ostatnio’ i są one bardzo charakterystyczne dla tego czasu. Więcej o Present Perfect Continuous w osobnym artykule.

Czasy w angielskim – czasy przeszłe

Poniżej znajduje się lista angielskich czasów przeszłych:

Past Simple

Jak tworzymy: czas Past Simple tworzymy na podobnej zasadzie jak Present Simple, czyli w zdaniach twierdzących bez operatora. Po podmiocie jednak musimy postawić czasownik w czasie przeszłym. Zwykle będzie to bezokolicznik z końcówką -(e)d, są jednak wyjątki, czyli czasowniki nieregularne (II kolumna – tabelka czasowników nieregularnych). Przykłady:

I slept
She danced
They talked

Kiedy używamy: czasu Past Simple używamy, kiedy mówimy o czynnościach które miały miejsce w przeszłości i już się zakończyły, nie mają już wpływu na teraźniejszość. Często wraz z tym czasem używamy określeń czasu, które odnoszą się do przeszłości:

I slept well yesterday.
She danced in a competition last week.
They talked with their friends two days ago.

Pytania i przeczenia: w Past Simple tworzymy z wykorzystaniem operatora did, czyli do w czasie przeszłym. Jak w poprzednich przykładach, w pytaniach stosujemy inwersję, w przeczeniach – dodajemy do niego not. Pamiętajmy, że did, jako forma przeszła, nie odmienia się przez osoby:

I did not (didn’t) sleep well yesterday.
Did she dance in a competition last week?
They didn’t talk with their friends two days ago.

O czym warto pamiętać: jeśli chodzi o czasy w języku angielskim, Past Simple definitywnie należy do tych prostszych w formie i w użyciu. Pamiętajmy natomiast o czasownikach nieregularnych – wbrew pozorom nie jest ich tak wiele w porównaniu do regularnych. Warto przez jakiś czas podczas nauki trzymać pod ręką tabelkę!

Szczegółowo omówiliśmy czas Past Simple już wcześniej, więc jeśli chcielibyście zdobyć więcej przydatnych informacji, zajrzyjcie do tego artykułu o tym czasie.

Past Continuous

Jak tworzymy: Past Continuous jest przeszłym odpowiednikiem czasu Present Continuous , podobnie więc się go tworzy. Jedyna różnica polega na tym, że po podmiocie stawiamy operator be w czasie przeszłym, więc was/were, a po nim czasownik z końcówką –ing. Przykłady:

I was walking
You were sleeping
He was eating

Kiedy używamy: czasu Past Continuous używamy do opisania czynności, które trwały w przeszłości. Zwykle używa się go do podkreślenia, że jakaś czynność nastąpiła w trakcie trwania innej – wtedy parujemy go zwykle z Past Simple. Możemy też połączyć z określeniami czasu, żeby podkreślić, że w danym momencie w przeszłości jakaś czynność trwała. Przykłady:

I was walking to work. (czynność trwająca w przeszłości)
You were sleeping when I called. (trwająca czynność przerwana przez inną)
He was eating dinner at 7 p.m. (czynność trwająca w danym czasie)

Pytania i przeczenia: w Past Continuous tworzymy na tej samej zasadzie jak w teraźniejszym odpowiedniku tego czasu: pytania przez inwersję, a przeczenia przez dodanie not do operatora. Przykłady:

I was not (wasn’t) walking to work.
Were you sleeping when I called?
He wasn’t eating dinner at 7 p.m.

O czym warto pamiętać: najważniejsze, o czym musimy pamiętać, to to, że czasownik be to czasownik nieregularny – w czasie przeszłym w pierwszej i trzeciej osobie liczby pojedynczej przyjmuje formę was (czyli I was oraz he/she/it was), w pozostałych zaś – were.

Jeśli zaznajomicie się już z czasem Present Continuous , to rozszyfrowanie czasu Past Continuous to już bułka z masłem. Wystarczy podmienić operator i voila – mamy już gotową receptę na opisywanie trwających w przeszłości czynności! Więcej o zastosowaniu Past Continuous przeczytacie w osobnym artykule.

→ Może zainteresować Cię wpis: Czas Past Simple vs Past Continuous – porównanie

Past Perfect

Jak tworzymy: czas Past Perfect jest – szczególnie w konstrukcji – przeszłym odpowiednikiem Present Perfect , tworzymy go więc dodając po podmiocie operator have w czasie przeszłym (had), a następnie czasownik w trzeciej formie, czyli albo z końcówką -(e)d, albo – jeśli jest to czasownik nieregularny – w formie z III kolumny tabeli. Przykłady:

I had left
She had talked
We had finished

Kiedy używamy: Past Perfect, nazywanego po polsku czasem zaprzeszłym, używamy przede wszystkim, aby podkreślić, że jakaś czynność w przeszłości wydarzyła się przed inną, również w przeszłości. Dodatkowo występuje on również z frazami takimi jak after oraz as soon as, czyli “jak tylko”, oraz po konstrukcji it was the first time, czyli “to był pierwszy raz”. Przykłady:

They wanted to talk to me, but I had left the office. (wyjście z biura nastąpiło przed ich chęcią rozmowy)
It was the first time she had talked to him. (podkreślamy, że przed tamtym momentem nigdy z nim nie rozmawiała, a moment ten był w przeszłości)
As soon as we had finished the test, we went home. (najpierw skończyliśmy test, i jak tylko skończyliśmy, poszliśmy do domu)

Pytania i przeczenia: w Past Perfect stosujemy znaną nam już formułę – czyli inwersję oraz not w połączeniu z operatorem. Tym razem posłużymy się nieco innymi przykładami:

Had you eaten before you had the surgery? (pytamy, czy ktoś jadł przed operacją, która już się odbyła; zauważmy, że drugie had jest w Past Simple)
She hadn’t seen him before, she met him at the gala. (poznała go na gali, która odbyła się w przeszłości, a wcześniej go nie widziała)
The movie had not started when we arrived. (kiedy przybyliśmy, film jeszcze się nie zaczął)

O czym warto pamiętać: przede wszystkim o tym, że Past Perfect jest czasem o dość specyficznych użyciach – zdarzenie, które nim opisujemy, musiało wydarzyć się przed jakimś innym. To inne może wynikać ze zdania, lub z kontekstu rozmowy. Pamiętajmy o III kolumnie tabeli czasowników nieregularnych!

O Past Perfect opowiedzieliśmy w szczegółach w tekście poświęconym wyłącznie jemu. Nie jest to prosty czas dla Polaków, gdyż w języku polskim zaprzeszłość właściwie wyszła z użycia. Dawniej jednak istniała, co można usłyszeć w wypowiedziach niektórych starszych osób: “zrobiłem był”, “poszłam była”, “wziął był”, “wiedzieli byli”. Tak jak past perfect, ta konstrukcja pomagała ułożyć wydarzenia chronologicznie, nawet jeśli w zdaniu były ułożone inaczej. Ale, co ciekawe, nadal używamy go w zwrotach takich jak “powinienem był”!

Czasy w języku angielskim – czasy przeszłe

Czasy przyszłe w angielskim to:

Future Simple

Jak tworzymy: Future Simple to czas w języku angielskim, ale jednak nie do końca czas. Tworzymy go bowiem przy pomocy konstrukcji, której każdy składnik właściwie jest w czasie teraźniejszym. Jak zawsze, mamy podmiot, po nim czasownik posiłkowy will, a po nim bezokolicznik. Przykłady:

I will go
She will do
They will arrive

Kiedy używamy: Future Simple to czas w języku angielskim, które pełni trzy podstawowe funkcje. Po pierwsze używamy go do mówienia o wydarzeniach, które wydarzą się w przeszłości, ale nie są w 100% zaplanowane, czyli trochę jakby przewidujemy przyszłość i zakładamy. Po drugie, kiedy mówimy o spontanicznie podjętych decyzjach dotyczących przyszłych planów. Wreszcie zastosujemy go do wyrażania próśb, obietnic czy propozycji pomocy. Trzecie zastosowanie jest nieco hermetyczne, spójrzmy więc na przykłady:

I will go to the store. (nie planowaliśmy tego, podjęliśmy decyzję – albo obiecujemy, że pójdziemy)
She will do the shopping today. (jest to prawdopodobne, ale jednak nie pewne na 100%, bardziej założenie niż plan)
They will come next week. (to też jest założenie, plan może się zmienić; najpewniej przyjadą w przyszłym tygodniu)
I will help you (obietnica)

Pytania i przeczenia: w pytaniach wracamy znów do inwersji. Przeczenia, jak zwykle, posługują się not dopisanym do czasownika posiłkowego, ale musimy zwrócić uwagę, że w formie skróconej will zmienia się na won’t. Sprawdźmy:

I won’t (will not) go to the shop.
Will she do the shopping today?
They won’t arrive next week.

O czym warto pamiętać: przede wszystkim o tym, że ten angielski czas nie służy do mówienia o sztywno zaplanowanych wydarzeniach w przyszłości (do nich możemy użyć np. Present Continuous). Future Simple zastosowania ma takie, że zakłada nutkę niepewności czy spontaniczności. Po drugie, pamiętajmy o zmianie pisowni w przeczeniach, bo nie istnieje forma willn’t.

Future Simple jest kolejnym z paczki relatywnie prostych czasów. Używany jest dość często, dlatego jego tajemnice zgłębiliśmy szerzej w dedykowanym mu artykule. Często jednak zdarza się uczniom mylić go z be going to – różnice, choć zwykle subtelne, warto znać. Służymy przewodnikiem po różnica will vs be going to.

Future Continuous

Jak tworzymy: Future Continuous w konstrukcji to zgrabna krzyżówka pomiędzy Future Simple a Present Continuous . Zaczynamy więc od podmiotu, po nim stawiamy posiłkowe will. Potem dodajemy konstrukcję be + -ing – ważną zmianą jest to, że owo be pozostaje nieodmienione (jego funkcję jako czasownika posiłkowego przejmuje will). Oto przykłady:

I will be eating
We will be working
You will be doing

Kiedy używamy: Future Continuous użyjemy do opisania czegoś, co będzie trwało w przyszłości. Ta czynność mogła już się rozpocząć, albo rozpocznie się dopiero później. Najogólniej rzecz ujmując, można go porównać do Present Continuous , ale przeniesionego na osi czasu do przodu. Przykłady:

I will be eating lunch at 11:00. (o godzinie 11 będziemy w trakcie jedzenia lunchu).
We will be working this time next week. (za tydzień o tej porze będziemy w trakcie pracy)
You will be doing your homework this evening. (wieczorem będziecie w trakcie odrabiana zadania domowego)

Pytania i przeczenia: w Future Continuous tworzymy według tych samych zasad, jak w Future Simple – funkcję operatora nadal pełni tu bowiem will:

I won’t (will not) be eating lunch at 11:00. (czyli o 11 nie będę w trakcie lunchu)
Will we be working this time next week? (pytamy, czy za tydzień będziemy w trakcie pracy)
Will you be doing your homework this evening? (czy będziecie wieczorem w trakcie odrabiania zadania domowego?

O czym warto pamiętać: podstawowe zastosowanie Future Continuous jest dość proste – jeśli czynność będzie się dziać przez jakiś czas i będzie w trakcie w danym momencie w czasie, możemy o niej powiedzieć w tym właśnie czasie.

Future Continuous to czas w języku angielskim, którego nie stosuje się szczególnie często, ale jest przydatnym narzędziem, które warto mieć w zanadrzu. Dzięki temu, że jego rola jest tak specyficzna, możemy przy jego użyciu lepiej przekazać swoje plany i uniknąć dodatkowych wyjaśnień!

Future Perfect

Jak tworzymy: Future Perfect, podobnie jak jego kuzyn wyżej, w warstwie konstrukcji jest mieszanką Future Simple i Present Perfect . Po podmiocie stawiamy will, a po nim have + trzecia forma czasownika (kolejny ukłon w stronę III kolumny w tabeli czasowników nieregularnych). Pamiętajmy – tak jak wyżej, have w tym przypadku nie odmieniamy:

I will have read
He will have moved
They will have finished

Kiedy używamy: Future Perfect używamy, po pierwsze, żeby powiedzieć, że jakaś czynność w przyszłości zostanie wykonana przed inną czynnością w przyszłości. Drugim popularnym wariantem jest użycie Future Perfect do mówienia o czynności, która zakończy się przed jakimś określonym momentem w przyszłości:

I will pass the test, because I will have read the notes. (zdam test, bo przeczytam notatki: najpierw przeczytam notatki, potem zdam test)
He won’t be at the party. By then, he will have moved to France. (nie będzie go na przyjęciu, bo do tego czasu już wyprowadzi się do Francji)
They will have finished painting the room by Monday. (do poniedziałku skończą malowanie pokoju – zakończą przed określoną datą)

Pytania i przeczenia: w Future Perfect niewiele się zmienia. Will wciąż jest naszym operatorem, pamiętajmy jednak o tym, o które will nam chodzi, czemu konkretnie chcemy zaprzeczyć. Jeśli w zdaniu mamy Future Simple i Future Perfect, możemy zaprzeczyć obu. Możemy trochę pobawić się powyższymi zdaniami:

I won’t pass the test, because I won’t have read the notes. (nie zdam, bo nie przeczytam notatek do czasu testu – wyjątkowo zła postawa ucznia!)
He will be at the party. By then, he will have moved to France. (tak możemy powiedzieć, jeśli przyjęcie jest we Francji – jego przeprowadzka umożliwi mu przybycie)
He will be at the party. By then, he won’t have moved to France. (odwrotność oryginalnego zdania – będzie, bo do tego czasu się nie przeprowadzi)
They won’t have finished painting the room by Monday. (czyli malowanie pokoju nie zostanie zakończone do poniedziałku)

O czym warto pamiętać: jeśli chodzi o angielskie czasy, czas Future Perfect w języku angielskim to chyba najbardziej niszowy czas angielski, o jakim mówiliśmy. Ma bardzo wąską specjalizację, ale, jak Future Continuous , udanie wypełnia pewną niszę i dzięki niemu możemy zgrabniej przekazać nasz tok myślenia. Raczej nie jest on absolutnie obowiązkowy, ale na pewno przydatny.

Czasy w języku angielskim – podsumowanie

Omówiliśmy dziewięć najpopularniejszych aspektów czasów w języku angielskim. Zostało nam siedem, tych mniej popularnych (m. in. angielskie czasy: Past Perfect Continuous, Future Perfect Continuous) ale celowo zostawiamy je na później – w paczce powyżej znajdziecie wszystko, co o czasach angielskich powinniście wiedzieć, żeby nie tylko zrozumieć praktycznie wszystko, ale też powiedzieć sprawnie to, co powiedzieć chcecie. Może po lekturze przyjdzie pora na przetestowanie swoich umiejętności? Jeśli tak, to wybierzcie konwersacje z native speakerem online w naszej szkole!

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.