Czas Past Perfect - budowa i zastosowanie

Pora ruszyć te czasy, które wielu uczniów gnębią po nocach – czyli tak zwane czasy zaprzeszłe. Zanim przejdziemy do prawdziwej woltyżerki, najpierw spójrzmy, jak używać Past Perfect Simple w języku angielskim.

Past Perfect Simple – budowa

Jeśli chodzi o kwestię techniczną, czyli budowę czasu Past Perfect, to wiele prościej być nie mogło – tworzymy go z formy przeszłej have oraz III formy czasownika. Konstrukcja Past Perfect wygląda następująco:

Podmiot + had + III forma czasownika + reszta zdania

Każdy, kto opanował budowę czasu Present Perfect przejdzie to bezproblemowo, bo jedyna różnica jest taka, że zamiast have/has mamy had – którego nie odmieniamy przez osoby, gdyż jest w formie przeszłej. III forma czasownika, jak wiemy, to albo czasownik z końcówką –ed (jak w czasie Past Simple) lub nieregularna forma czasownika z naszej tabelki grozy.

Past Perfect – zastosowanie

Chociaż Past Perfect formalnie należy do grupy angielskich czasów przeszłych, to nazywany jest czasem zaprzeszłym. No dobra, ale po co komu czas zaprzeszły? Jak bardzo w przeszłości coś mogło się wydarzyć i jak wielkie potrzeby mówienia o tym tak dokładnie można mieć? Zwłaszcza, że w języku polskim nie ma czegoś takiego!

A – nie do końca. W polskim była podobna konstrukcja, z tym, że wypadła z popularnego użytku (poza paroma reliktami). Konstruowało się ją używając czasownika w czasie przeszłym i odpowiedniej formy “być”, również w czasie przeszłym: “poszedłem był”, “ugotowałam była”, “kupiły były”. Takim reliktem, którego używamy dość często, jest “powinienem był”, “powinnam była” – to już brzmi naturalnie, prawda?

Tak jak w polskim, w angielskim Past Perfect Simple służy nam głównie do podkreślania ciągu przeszłych wydarzeń. Dzięki niemu możemy powiedzieć, że coś wydarzyło się dawniej, bardziej w przeszłości, niż inne opisywane wydarzenie. Popatrzmy:

Adam chciał pożyczyć moją książkę, ale ja ją sprzedałam.

W tym zdaniu może być ciężko domyślić się, co było najpierw, a co później. Czy Adam chciał pożyczyć książkę, ale ja (ze złośliwości może) zamiast tego postanowiłam ją sprzedać, czy może sprzedałam ją zanim Adam się zgłosił?

Ten dylemat możemy łatwo rozwiązać przy pomocy Past Perfect:

Adam wanted to borrow my book, but I had sold it.

Teraz wiemy – Adam chciał pożyczyć, ale nie mogłam mu jej dać, bo niestety sprzedałam (była) tę książkę wcześniej. To dość jaskrawy przykład, ale pokazuje, że użycie czasu zaprzeszłego ma sens dla narracji. (A jeśli chcecie przypomnieć sobie różnice między borrow i lend, o tym też mamy artykuł!)

Past Perfect Simple a chronologia zdarzeń

Zazwyczaj zdarzenia opisujemy w takiej kolejności, jak się zdarzyły, według ich rozmieszczenia na osi czasu. Zaczynamy od najdawniejszego i kierujemy się ku najnowszemu. Ale to też nie zawsze – czasem płynność narracji wymaga, żeby wydarzenia przekazywać w wymieszanej kolejności, a wtedy z pomocą przychodzi nam właśnie omawiamy czas. Stwórzmy sobie historyjkę:

John Smith arrived at the company today. Some reorganisation had already begun there a couple of weeks earlier. The company asked for him last week, as he had already led huge changes in 2017.

Jeśli przyjrzymy się chronologii wydarzeń tak, jak się wydarzały, wyjdzie nam taka kolejność:

He had lead huge changes in 2017 (przewodził dużym zmianom w 2017)
Reorganisation had begun (reorganizacja się rozpoczęła)
The company asked for him (firma pytała o niego)
John arrived at the company (John pojawił się w firmie)

Natomiast my opisujemy je w kolejności 4, 2, 3, 1. Czas Past Perfect Simple jest tu o tyle ważny, że mieszamy chronologię, dlatego warto podkreślić elementy 2 i 1 przez użycie tego czasu.

Inną kwestią jest sytuacja, w której zaczynamy od zdarzenia w przeszłości, a następnie przechodzimy do opisywania wydarzeń z dawniejszej przeszłości. Wtedy możemy zacząć tę drugą część od Past Perfect Simple, ale – o ile dalej już nie mieszamy chronologii – możemy w pozostałych wrócić do Past Simple:

I bought a new bike last week. I had used my father’s old bike before that. Sure, it broke down (lub: had broken down) a couple of times, and the tires went (lub: had gone) bald, and it got dented (lub: had gotten dented) once or twice, but I still liked (lub: had liked) it.

Zdarzenie najnowsze to zakup roweru. Wcześniej natomiast wydarzyła się cała reszta, którą wprowadzamy używaniem roweru taty. Ponieważ pozostałe opisywane wydarzenia również działy się przed zakupem, więc chronologia jest zachowana, możemy porzucić dłuższą konstrukcję zaprzeszłą i mówić dalej w Past Simple. Pamiętajcie język angielski dąży do upraszczania, więc jednorazowe użycie Past Perfect traktowane jest jako “pstryczek” – przełączyliśmy się raz, nie ma potrzeby “pstrykać” za każdym razem.

Pytania i przeczenia w Past Perfect

Odwołań do Present Perfect nigdy dość – jeśli pamiętacie, jak tworzyliśmy tam pytania i przeczenia, to macie fory.

Pytania w Past Perfect Simple tworzymy przez inwersję – czyli zamieniamy miejscami podmiot i operator, którym w tym wypadku jest had:

Had they met him before last week?
Had you used your father’s bike before you bought this one?
Had the reorganisation started before he got here?

Przeczenia w Past Perfect tworzymy natomiast przez dodanie not do operatora, w formie pełnej lub skróconej do końcówki -n’t:

The reorganisation hadn’t begun before he got here.
You hadn’t used your father’s bike before you bought this one.
They hadn’t met before last week.

Past Perfect Simple w reported speech

Jeśli pamiętacie nasz artykuł o mowie zależnej (reported speech) w angielskim, to wiecie już, że ten czas również i tam znajduje swoją niszę. Zarówno Past Simple jak i Present Perfect przekształcamy właśnie w Past Perfect w następstwie czasów:

“You really have gotten tall!” → Grandma said I really had gotten tall
“I didn’t buy any milk” → He said he hadn’t bought any milk

Wynika to z naturalnej progresji (następstwa) czasów – Present Perfect jako czas teraźniejszy musi przejść w przeszły, a Past Simple, jako przeszły zwykły, musi przejść w czas “dalszy” na osi, czyli właśnie Past Perfect.

Past Perfect a Past Simple

Te dwa czasy są ze sobą praktycznie nierozerwalnie związane. Oba odnoszą się do przeszłości, więc siłą rzeczy lubią się mieszać.

Dlatego możemy je stosować wymiennie, jeśli w zdaniu jasno określimy następujące po sobie wydarzenia przy pomocy, na przykład, wyrażeń określających czas, takich jak before, earlier czy after. Dzięki tym wyrażeniom już doprecyzowujemy, co wydarzyło się najpierw, a co potem, więc możemy, ale nie musimy zastosować Past Perfect:

After I had gone to bed, she started reading a book → lub: After I went
They climbed that mountain, even though they had failed three times before/earlier → lub: they failed three times before/earlier

Wracamy tu do tematu upraszczania – skoro można prościej, to po co się męczyć?

→ Mamy dedykowany wpis na ten temat: Past Perfect vs Past Simple – porównanie czasów

Past Perfect w intencjach

Pełny wachlarz wyboru – co nie zdarza się w angielskim za często – mamy natomiast, kiedy mówimy o czynnościach, które chcieliśmy, zamierzaliśmy, planowaliśmy wykonać w przeszłości (w przeszłości chcieliśmy i miały być wykonane w przeszłości), ale tego nie zrobiliśmy. Takie sytuacje wprowadzimy najczęściej wyrażeniami takimi jak:

Hope to
Plan to
Consider + czasownik z końcówką -ing
Expect to
Intend to
Mean to
Think about + czasownik z końcówką –ing
Think of + czasownik z końcówką -ing
Want to

Te właśnie czasowniki mogą wtedy wystąpić nie w jednym czasie. Nie w dwóch czasach. Nie w trzech czasach. Ale aż w czterech czasach, a-ha-ha (Liczyhrabia z “Ulicy Sezamkowej” lubi to). W takich wypadkach możemy użyć:

Past Simple
Past Perfect (tych dwóch najczęściej)
Past Continuous
Past Perfect Continuous

I nie zmienimy przy tym znaczenia zdania! Sprawdźmy na przykładzie:

I hoped to go on holiday, but I got sick.
I had hoped to go on holiday, but I got sick.
I was hoping to go on holiday, but I got sick.
I had been hoping to go on holiday, but I got sick.

W każdym z tych przykładów wiemy, że chęć, marzenie, nadzieja czy intencja (tu: wyjazd na wakacje) były pierwsze, ale plany zostały zniweczone przez inne wydarzenie (tu: chorobę). Zatem wyjazd się nie odbył. Niezależnie od tego, który czas wybierzemy, powiemy dokładnie to samo. Choć, nie ma co ukrywać, najczęściej skłonimy się tu ku Past Simple lub Past Perfect.

Past Perfect Simple – podsumowanie

Mamy za sobą najważniejsze informacje o tym czasie, więc możemy je sobie krótko podsumować.

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Okoliczniki czasu w języku angielskim

Kiedy używać Past Perfect?

Czas Past Perfect Simple to angielski czas, którego używamy, kiedy chcemy podkreślić, że przeszłe wydarzenia miały miejsce wcześniej niż inne, również przeszłe, wydarzenia, które opisujemy. Ten czas pomaga nam ustalić chronologię wydarzeń bez konieczności podawania ich w kolejności, w jakiej się zdarzyły.

Konstrukcja Past Perfect Simple

Analogicznie do czasu Present Perfect, czas Past Perfect Simple budujemy przy pomocy operatora i III formy czasownika (czyli czasownika regularnego z końcówką –ed) lub formy z trzeciej kolumny tabeli czasowników nieregularnych. Operatorem jest czasownik had:

Podmiot + had + III forma czasownika + reszta zdania

Jak tworzyć pytania i przeczenia w Past Perfect?

Pytania budujemy na zasadzie inwersji, czyli zamiany miejscami operatora i podmiotu:

Had + podmiot + III forma czasownika + reszta zdania

Przeczenia konstruujemy przez dodanie not/-n’t do operatora:

Podmiot + had not/hadn’t + III forma czasownika + reszta zdania

Past Simple vs Past Perfect Simple

Jeśli w zdaniu używamy określeń czasu, które szeregują nam wydarzenia (takie jak: before, then, after, earlier, later), nie musimy używać czasu Past Perfect i możemy pozostać przy Past Simple. Jednak jeśli chcemy, jak wspomnieliśmy wcześniej, pomieszać kolejność opisywanych wydarzeń, warto pozostać przy Past Perfect dla tych, które działy się wcześniej.

Jak widzicie, ten czas straszny jest głównie na papierze, a w rzeczywistości nie jest trudny ani pod względem konstrukcji, ani zastosowania. Co więcej, może być wyjątkowo przydatny!

Mamy już omówione dość czasów, żeby móc na zakończenie pobawić się pewnym aforyzmem:

Life is like a grammar lesson. You find the past perfect, present tense and future simple.

Po ćwiczeniach, które znajdziecie poniżej, zapraszamy na konwersacje z native speakerem online!

Past Perfect – ćwiczenia

Pobierz ćwiczenia z Past Perfect
Pobierz kartę odpowiedzi

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.