Present Simple – budowa, zastosowanie i ćwiczenia

W całej rozległej rodzinie czasów w języku angielskim – włączając w to kuzynów o trzywyrazowych nazwach – bodaj najłatwiejszym do opanowania, i zarazem najbardziej podstawowym czasem jest czas Present Simple.

Kiedy używać czasu Present Simple?

Czas Present Simple – podstawowe zastosowanie

Poznając angielskie czasy teraźniejsze, zwykle zaczynamy naukę od Simple Present. Czas Present Simple to czas teraźniejszy prosty i w najbardziej podstawowym użyciu wykorzystujemy go do określania cech bądź stanów ludzi, przedmiotów (naszych podmiotów w zdaniach) czy zwierząt w języku angielskim , ale także do opisywania czynności, które są rutyną, są powtarzalne i “normalne” dla podmiotu lub są faktami. Brzmi skomplikowanie? Nie jest! Zobaczcie przykłady i wszystko będzie jasne:

• I always drink milk = Zawsze piję mleko.
• I wake up at 7:30 = Wstaję o 7:30.
• We visit my mom every Sunday = Odwiedzamy moją mamę w każdą niedzielę.
• They usually eat dinner at 6 pm = Oni zwykle jedzą obiad o 18.00.
• He knows that = On to wie.
• She lives in London = Ona mieszka w Londynie.
• They go to school every day = Codziennie chodzą do szkoły.
• Earth goes around the Sun = Ziemia krąży wokół Słońca.
• They speak English very well = Oni mówią po angielsku bardzo dobrze.

Warto zwrócić uwagę na charakterystyczne określenia czasu dla czasu Present Simple, gdyż to one podkreślają „powtarzalność” czynności, która jest kluczowa dla tego czasu. Możemy do tego użyć przysłówków częstotliwości:

• always = zawsze
• never = nigdy
• every day = każdego dnia
• every week = co tydzień
• every Sunday = w każdą niedzielę
• every month = w każdym miesiącu
• usually = zwykle
• sometimes = czasami
• often = często
• three times a day = trzy razy dziennie

Czas Present Simple jako czas przyszły

Choć w 99,9% przypadków Present Simple mówi o teraźniejszości lub rzeczach stałych i pewnych, to możemy go także użyć do opisania przyszłości. Generalnie używamy do tego czasu Future Simple, który opisuje nowopowstałe plany (takie, które stworzyliśmy w momencie mówienia o nich) lub wydarzenia, które, będąc poza naszą kontrolą, prawie na pewno się odbędą, bądź odpowiednich konstrukcji. One mają jednak wyjątki, warunki i inne szczegóły, które sprawiają, że można ich czasem używać wymiennie.

Tak jednak nie jest w tym przypadku. Jego reguła do przyszłości jest prosta – używamy go do mówienia o tych wydarzeniach, które są faktami i na 100% tak będzie. Rozkłady, odloty, przyloty, prawdy uniwersalne dotyczące przyszłości, umówione spotkania – przy nich możemy się pokusić o użycie Present Simple.

Przykłady:

• Christmas Eve falls on a Monday this year → Wigilia w tym roku wypada w poniedziałek – temu nie można zaprzeczyć, tak będzie, bo taki jest kalendarz tego roku. Jeśli mówimy o datach, to pamiętajmy o rodzajniku nieokreślonym a – bez niego to zdanie będzie oznaczało, że Wigilia jest w ten, najbliższy poniedziałek)
• He has a job interview tomorrow → On jutro ma rozmowę o pracę – i to jest pewne, ustalone i zaplanowane, nie przewidujemy zmian)
• The bus leaves at 11:05 → Autobus odjeżdża o 11:05 – tak ma w rozkładzie, więc o 11:06 na pewno go nie zastaniemy na peronie)
• The plane lands at 2:49 p.m. → Samolot ląduje o 2:49 – ponownie, taki jest rozkład, zatem dobrze byłoby zejść z płyty lotniska przed tą godziną)

Niekiedy takie wydarzenia mogą ulec zmianie (opóźnienia, przełożony termin), ale w momencie mówienia tych zdań są one faktami i możemy je traktować jak prawdę uniwersalną.

Czas Present Simple a prawdy uniwersalne i fakty

Specjalnym wariantem zastosowania czasu Simple Present są zdania opisujące “prawdy uniwersalne” – czyli to, co zawsze jest prawdziwe, na przykład fakty naukowe czy geograficzne. “Zawsze” to niekiedy mała hiperbola, ale w 99,9% przypadków takie zdania opisują prawdę, która jest niezmienna. Oto przykłady:

• Water boils at 100 degrees = Woda wrze w 100 stopniach.
• The sun rises in the east = Słońce wstaje na wschodzie.
• Berlin is the capital of Germany = Berlin jest stolicą Niemiec.
• Pluto is a planet = Pluton jest planetą.

Czasowniki admit i apologise w czasie Present Simple

Ciekawym użyciem czasu Present Simple są również czasowniki, które jednocześnie opisują czynność i ją wykonują, takie jak admit (przyznawać) czy apologise (przepraszać). Ich również zwykle używamy w tym czasie pod warunkiem, że mówimy o teraźniejszości. Warto zauważyć, że wystąpią one tylko w pierwszej osobie, zarówno liczby pojedynczej, jak i mnogiej, ponieważ podmiot tego wyrażenia mówiąc je, tym samym wykonuje i opisuje czynność. Na przykład:

• I admit that I was wrong = Przyznaję, że się myliłem. (przyznaję to w momencie mówienia zdania)
• We apologise for the inconvenience = Przepraszamy za niedogodności.

Jak budować zdania twierdzące w czasie Present Simple?

Konstrukcja czasu Present Simple to, w największym skrócie, połączenie podmiotu (I, you, he, she, it, we, you, they) i formy bezokolicznika bez “to” (czasownik w formie podstawowej). W gruncie rzeczy jest to łatwe, należy jednak pamiętać o jednej małej zmianie.

Zmiana ta występuje w trzeciej osobie liczby pojedynczej, kiedy do czasownika dodajemy końcówkę -s, lub -es w przypadku bezokoliczników kończących się samogłoską (np. go) lub takich, w których dodanie -s skomplikowałoby wymowę (czyli głównie takich, które kończą się dźwiękiem [cz] lub [sz] – np. push). Jeśli natomiast czasownik kończy się na -y, przed którym stoi spółgłoska, musimy to -y zamienić na -ies.

Jak widzicie, w zdecydowanej większości przypadków użycia czasu Present Simple musimy zwrócić uwagę tylko na trzecią osobę liczby pojedynczej.

Od tej reguły istnieją jednak dwa dość istotne wyjątki: to be i to have. O ile ten drugi odmienia się względnie podobnie do powyższych przykładów, o tyle to be jest czarną owcą tej rodziny i wymaga więcej uwagi niż pozostałe. Oto jak odmienić oba z nich:

Kurs native speaker online, to doskonały moment, żeby zadać pytanie, które bardzo często pada z ust naszych uczniów: dlaczego to be nie jest regularny? Odpowiedź jest prosta, choć mało satysfakcjonująca – nie wiadomo. Językoznawcy od lat zadają sobie to pytanie i, niestety, odpowiedzi wciąż brak. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest zapamiętanie, jak wygląda jego odmiana (i regularne ćwiczenia i powtarzanie).

W przypadku czasownika to have wystarczy tylko zapamiętać, że w trzeciej osobie liczby pojedynczej musi on zamienić się na has.

Przeczenia w czasie Present Simple

Jak każdy czas w języku angielskim, również w czasie Present Simple należy zwrócić uwagę na konstrukcję zdań przeczących. Do stworzenia ich wykorzystuje się czasownik posiłkowy don’t / doesn’t (does not), który w odpowiedniej formie osobowej stawiamy między podmiotem i czasownikiem. Pamiętajcie o odmianie w trzeciej osobie liczby pojedynczej – w niej odmienić musimy “do”, natomiast czasownik główny wraca do swojej podstawowej formy (bez końcówki -s/-es/-ies). W przypadku czasownika to be sytuacja z przeczeniami jest jeszcze prostsza, gdyż dodajemy do niego tylko not.

Ciekawą sytuacją jest zdanie, w którym w twierdzeniu występuje wyraz określający częstotliwość (np. always) – wtedy, żeby stworzyć zdanie odwrotne, możemy zamienić ten wyraz na jego przeciwieństwo (w tym wypadku – never, czyli nigdy).

Zadania dla przeczeń czasu Present Simple zwykle zaczynają się od przekształcania zdań twierdzących na przeczące. To dobre ćwiczenie, które utrwala jedną i drugą konstrukcję. Skorzystajmy zatem ze zdań, które już znamy:

• I never drink milk = Nigdy nie piję mleka.
• I don’t wake up at 7:30 = Nie wstaję o 7:30.
• We don’t visit my mom every Sunday = Nie odwiedzamy mojej mamy w każdą niedzielę.
• They don’t usually eat dinner at 6 pm = Oni zwykle nie jedzą obiadu o 18.00.
• He doesn’t know that = On tego nie wie.
• She doesn’t live in London = Ona nie mieszka w Londynie.
• I’m not your brother! (I am not your brother) = Nie jestem Twoim bratem!
• You are not old = Nie jesteś stary

Pytania w czasie Present Simple

Do tworzenia pytań w czasie Present Simple, podobnie jak w przypadku przeczeń, konieczne jest użycie operatora (auxiliary verb), czyli do oraz does. W przypadku czasownika to be, zamiast operatora, stosujemy inwersję, czyli zamieniamy miejscami podmiot z orzeczeniem (czasownikiem to be). Spójrzcie na przykłady powyższych przeczeń, które teraz zamieniliśmy na pytania:

• Do you drink milk? = Czy pijesz mleko?
• Do you wake up at 7:30? = Czy wstajesz o 7.30?
• Do you visit my mom every Sunday? = Czy odwiedzasz moją mamę w każdą niedzielę?
• Do you usually eat dinner at 6 pm? = Czy zwykle jesz obiad o 18.00?
• Does he know that? = Czy on to wie?
• Does she live in London? = Czy ona mieszka w Londynie?
• Am I your brother? = Czy jestem Twoim bratem?
• Are you old? = Czy jesteś stary?

Pamiętajcie, że na pytania możecie odpowiedzieć w formie skróconej np:

• Do you drink milk? → Yes I do / No I don’t
• Does he know that? → Yes he does / No he doesn’t
• Does she live in London? → Yes she does / No she doesn’t
• Are you old? → Yes I am (Yes I’m) / No I am not (No I’m not)

→ Wpis, który powinieneś przeczytać: Indirect questions w angielskim

Ciekawe zastosowanie Present Simple

Choć sama konstrukcja czasu (jak i jego nazwa) wskazują, że jest on prosty, niektóre jego zastosowania są nieoczywiste. Choć nie są one trudne, to jednak warto wiedzieć, że niekiedy czas ten możemy spotkać w miejscach, których byśmy się go nie spodziewali.

Jednym z takich miejsc są opowiastki, anegdoty czy dowcipy. Użycie Present Simple w takim kontekście daje ciekawy rezultat, ponieważ opisywane w czasie teraźniejszym wydarzenia szybciej wciągają słuchacza. Raczej nie spotkamy się z tym w literaturze, bo to zastosowanie jest dość mocno nieformalne, ale z pewnością jest w użyciu. Nie powinno nas też dziwić – przecież w języku polskim popularne kawały opowiadamy głównie w czasie teraźniejszym! (Przychodzi baba do lekarza…, Mąż wraca do domu o trzeciej w nocy…). Taki sam cel, czyli zaangażowanie słuchacza i wywołanie poczucia, że wydarzenia dzieją się tu i teraz, przyświeca komentatorom sportowym, którzy swoje relacje też często prowadzą w czasie Present Simple.

Natomiast użyciem, które dla nas nie jest już tak oczywiste, są nagłówki gazet lub artykułów. Po polsku w okolicy mistrzostw niewątpliwie znaleźlibyśmy w gazecie tytuł “Polska zdobyła złoto”, natomiast The Sun mógłby to samo wydarzenie opisać jako “Poland wins gold” (Polska zdobywa złoto). Oczywiście, dotyczy to wydarzeń z bardzo niedalekiej przeszłości – nie znajdziemy tego czasu w reportażach czy artykułach o dawniejszych czasach, w których zwykle używa się czasu Past Simple.

Nie taki simple, jak go malują

Jak to często w życiu bywa, najprostsze rzeczy okazują się zaskakująco skuteczne. Podobnie jest z czasem Present Simple. Choć skonstruowanie go po krótkiej praktyce nie powinno sprawiać większych problemów, to zastosowanie go potrafi nas zaskoczyć.

Warto rozglądać się i zwracać uwagę na jego nietypowe zastosowania. Pomocne może być słuchanie anglojęzycznych serwisów informacyjnych, czy nawet codziennych podsumowań – stałych segmentów wieczornych programów w USA. Nie tylko pozwoli nam to na podszlifowanie słownictwa i akcentu, ale osłuchamy się dzięki temu z nieoczywistymi użyciami Present Simple.

Podsumowanie czasu Present Simple

Kiedy używać Present Simple?

Czasu Present Simple używamy przede wszystkim do określania cech bądź stanów podmiotów, ale także do opisywania czynności, które są rutyną, są powtarzalne. Dotyczy to także “prawd uniwersalnych”, a więc informacji, które są prawdziwe zawsze. Przykłady:

• She is happy.
• They have a dog.
• I always eat dinner at 5:00 PM.
• Warsaw is the capital of Poland.
• I fly to Warsaw every week.
• He goes to work every day.

Tutaj znajdzie natomiast szczegółowe porównanie Present Simple z Present Continuous.

Czas Present Simple – charakterystyczne określenia czasu

Określenia charakterystyczne dla Present Simple to takie, które podkreślają powtarzalność, rutynowość opisywanych czynności. Okoliczniki czasu charakterystyczne dla Simple Present to:

• Always → zawsze
• Never → nigdy
• Every day → codziennie
• Every Monday/weekend/month → w każdy poniedziałek/weekend/co miesiąc
• Usually → zwykle
• Often → często
• Sometimes → czasami
• From time to time → od czasu do czasu

Zdania twierdzące w Present Simple – jak tworzyć?

Aby utworzyć zdanie twierdzące w czasie Present Simple, wystarczy wziąć podmiot oraz czasownik w formie bezokolicznika:

• I am here.
• She likes strawberries.
• We hate spiders.
• My sister always tells funny stories.

Należy tu jednak pamiętać o tym, że w trzeciej osobie liczby pojedynczej do czasownika musimy dodać końcówkę -s – ta reguła pasuje do większości. Jeśli jednak czasownik kończy się na samogłoskę lub dźwięk [sz] lub [cz], końcówka staje się -es. Natomiast w czasownikach kończących się na -y, zamieniamy -y na -ies:

• I eat → He eats
• I go → She goes
• I push → It pushes
• I study → He studies

Jak budować zdania pytające w czasie Present Simple?

Konstrukcja pytań w Present Simple wymaga dodania do zdania czasownika posiłkowego “do” w odpowiedniej formie osobowej. Ten czasownik stawiamy wówczas przed podmiotem (na początku zdania), a w trzeciej osobie liczby pojedynczej od czasownika głównego usuwamy dodaną końcówkę.

• Do I go? → Does he go?
• Do we like strawberries?
• Does she like strawberries?

Zdania przeczące w czasie Present Simple

Podobnie jak pytania, zdania przeczące będą wymagały dodania posiłkowego “do” oraz zaprzeczenia “not” (jak możecie się przekonać w lekcjach o Past Simple albo czasie Present Continuous, przeczenia lubią się “przyczepiać” do czasowników posiłkowych, a nie do głównych czasowników w zdaniu). Oczywiście, formę “do + not” można skrócić. Takie zestawienie umieszczamy między podmiotem, a czasownikiem głównym:

• I do not (don’t) go.
• We don’t (do not) eat meat.
• She doesn’t (does not) drink milk.

Odmiana TO BE i TO HAVE – ważne wyjątki

Choć zdecydowana większość czasowników w Present Simple pasuje do reguł, które opisaliśmy wcześniej, to należy pamiętać o tym, że “to be” i “to have” lubią się buntować. Mniejszym rebeliantem jest “to have”, który zmienia się w trzeciej osobie liczby pojedynczej w “has” – i to wszystko. Natomiast czasownik to be nie planuje pozostać w tej formie ani razu. Zatem jego odmiana wygląda tak:

Niestety, brak tu logicznej zasady, więc tę odmianę trzeba po prostu zapamiętać.

Wszystko to razem składa się na najbardziej podstawowy z czasów w języku angielskim. I tak, biorąc pod uwagę konstrukcje, wyjątki i odmiany, to może być nieco przerażające w kontekście bardziej skomplikowanych czasów – ale na solidnych fundamentach stanie solidny dom, więc warto poświęcić chwilę na zapoznanie się z Present Simple. Nie taki bowiem diabeł straszny, jak go malują.

Ćwiczenia Present Simple

Poznając angielskie czasy, zawsze zaczniemy od niego. I pomimo tego, że ten czas Present Simple należy do absolutnych podstaw i jego zasady nie są skomplikowane, to czasami może stwarzać problemy. Dlatego zachęcamy do sprawdzenia swoich sił i tego, ile pamiętacie z naszego artykułu.

Pobierz ćwiczenia Present Simple

Pobierz klucz odpowiedzi

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.