Czas Present Continuous – zastosowanie i budowa

Po czasach „prostych” (simple) w języku angielskim czyli Present Simple i Past Simple, przyszła pora na coś, co z pozoru jest nieco bardziej skomplikowane, czyli Present Continuous. Natomiast jeśli myślicie, że skoro w nazwie nie ma słowa simple, to będzie on trudniejszy, to nic bardziej mylnego. Sprawdźcie dlaczego!

Zastosowanie czasu Present Continuous

Czas Present Continuous to po polsku czas teraźniejszy ciągły. Niestety, jak w niemal każdym przypadku czasu w języku angielskim, nie możemy się ściśle sugerować konstrukcjami języka polskiego. Najważniejsze to zapamiętać jedną, prawie żelazną zasadę – czas Present Continuous odnosi się przede wszystkim do czynności, które wykonujemy w momencie, w którym o nich mówimy.

Używamy czasu Present Continuous, gdy chcemy powiedzieć np.:

• She is cooking an amazing dinner = Ona gotuje wspaniały obiad.
• They are cleaning their apartment = Oni sprzątają swoje mieszkanie.
• He is listening to music = On słucha muzyki.
• I am reading a book now = Czytam książkę

Drugim istotnym zastosowaniem czasu Present Continuous (pomimo, że formalnie jest to angielski czasy teraźniejszy) jest mówienie o bardzo sprecyzowanych i skonkretyzowanych planach na przyszłość. Wydarzenie o którym mówimy musi być zaplanowane i praktycznie pewne!

Przykłady:

• We are going to my grandmother today = Dzisiaj idziemy do mojej babci
• She is going to school tomorrow = Ona idzie jutro do szkoły
• They are moving out next weekend = Oni wyprowadzają się w przyszły weekend
• Are you going to the party this evening? = Czy dzisiaj wieczorem idziecie na imprezę?

Większość czasów występuje z charakterystycznymi dla nich określeniami czasu lub częstotliwości (dla przykładu, pisaliśmy o tym w artykule o Present Simple). Dla Present Continuous złotym słówkiem jest “now” – “teraz”. To, co robimy, dzieje się w tym samym czasie, kiedy o tym mówimy. Pozostałe ważne określenia czasu, odnoszące się zarówno do teraźniejszości i przyszłości (patrz zastosowania powyżej) to:

• at the moment = w tym momencie
• at present = obecnie
• today = dzisiaj
• tonight = dzisiaj wieczorem
• tomorrow = jutro

Ważne: Określenia czasu mogą występować zarówno na końcu zdania, jak i na jego początku. Skorzystajmy z przykłady powyżej:

• We are going to my grandmother today
• Today we are going to my grandmother
• We are not playing video games at present
• Tomorrow she is going to the dance classes

Budowa czasu Present Continuous

Ponieważ do stworzenia czasu Present Continuous potrzebujemy nieco więcej elementów, nie wpada on do kategorii czasów “simple”. Mimo to, jest tylko kilka prostych zasad, które musimy zapamiętać.

Po pierwsze, ogólna zasada konstrukcji czasu Present Continuous. Składa się ona z podmiotu, odpowiedniej formy czasownika to be (pamiętajmy o odmianie przez osoby!) oraz podstawowej formy bezokolicznika (infinitive) z końcówką -ing. Samo -ing jest charakterystyczne dla czasów ciągłych.

Oto budowa Present Continuous:

Podmiot + TO BE + Bezokolicznik z końcówką -ING

A to kilka przykładów:

• I am studying = Uczę się (w tym momencie).
• They are waiting = Oni czekają.
• She is cooking = Ona gotuje.

Jak widać, sama konstrukcja w teorii jest bardzo prosta, ale – jak wszystko – ma parę niuansów. Dotyczą one tego, jak konstruujemy formy -ing czasowników.

Większość czasowników pasuje do podstawowej zasady, czyli po prostu dodajemy do nich końcówkę. Na przykład: read-ing, walk-ing, go-ing, talk-ing, eat-ing.

Wyjątki w tworzeniu czasowników z końcówką -ing

Nie byłby to artykuł o gramatyce angielskiej, gdyby temat się nieco nie skomplikował, więc zapnijcie pasy, bo pora na ulubieńców każdego nauczyciela i ucznia – wyjątki.

Pierwsze, o czym musimy pamiętać, to czasowniki, które w bezokoliczniku kończą się na -e. W takich wypadkach, litera “e” znika, a -ing ją zastępuje. Na przykład:

• Make → making
• Take → taking
• Have → having
• Smile → smiling

Warto trzymać w pamięci jedno – żadne z tych “e” nie pojawia się w wymowie tych czasowników, dlatego może znikać. Zasada podmiany “e” na -ing nie dotyczy czasownika “be” – bo inaczej wyjdzie nam “bing” (albo Bing, Chandler Bing). Czasownik “be”, ponieważ jego “e” jest jego integralną częścią, zachowuje je i traktujemy go według ogólnej zasady: be → being.

Kolejnym drobnym wyjątkiem są krótkie czasowniki, które mają tylko jedną sylabę i kończą się zestawem liter nazywanym C-V-C (consonant-vowel-consonant), czyli spółgłoska-samogłoska-spółgłoska. W ich przypadkach ostatnią spółgłoskę czasownika musimy podwoić. Tu musimy też pamiętać, że te czasowniki nie muszą mieć trzech liter, ważne są te trzy ostatnie:

• Get → getting
• Dig → digging
• Let → letting
• Win → winning
• Grip → gripping
• Grab → grabbing

Podobną zasadę stosujemy też, kiedy czasownik ma dwie sylaby, również kończy się kombinacją C-V-C, ale akcent w słowie pada na ostatnią, czyli drugą, sylabę. Te wyjątki mogą przysparzać nieco trudności, bo nie każdy czasownik dwusylabowy ma akcent na drugiej sylabie – wtedy, jeśli mamy wątpliwość, pomaga powiedzenie go sobie na głos.

• Admit → admitting
• Forget → forgetting
• Refer → referring
• Begin → beginning

Dla porównania, czasownik “tutor”, czyli “szkolić, uczyć, udzielać korepetycji”, przyjmuje formę “tutoring”, ponieważ jego akcent pada na pierwszą sylabę.

Ważna uwaga! Zasady podwajania nie stosujemy dla czasowników kończących się na dwie spółgłoski: w i x, dlatego mamy:

• Grow → growing (bez podwójnego w)
• Relax → relaxing (mimo, że akcent pada na drugą sylabę, nie podwajamy x)

Koniec wyjątków?

Skoro mamy z głowy wyjątki z podwójnymi literami, możemy przejść dalej, czyli do pozostałych wyjątków. Niestety, to nie wszystko, o czym trzeba pamiętać, ale czym byłaby nauka dowolnego języka, gdyby nie jego wyjątki?

Następne na liście są czasowniki, które kończą się na -ie.  W ich przypadku, podobnie jak w przypadku tych, które kończą się na -e, usuwamy -ie i zastępujemy je… -y. Następnie po -y dodajemy -ing, więc cała nasza końcówka -ie zamienia się w -ying. Sprawdźcie parę przykładów:

• Die → dying
• Tie → tying
• Lie → lying

Skoro już wiemy, jak konstruować zdradliwe formy z końcówką -ing, stworzenie zdania w czasie present continuous nie będzie żadnym problemem. Podsumowując całość, oto kilka przykładów takich zdań:

• I am drinking coffee = Piję kawę. (w tym momencie)
• We are studying = Uczymy się (czyli w tej chwili siedzimy nad książkami)
• He is relaxing = On się odpręża.
• They are walking = Oni idą.
• You are lying = Wy kłamiecie.

Oczywiście, formy skrócone jak najbardziej wchodzą w grę. “You’re”, “I’m, “he’s” są nie tylko łatwiejsze do wypowiedzenia, ale także o wiele bardziej popularne. Nie bójcie się skrótowców – pełne formy pokazują, że znacie pisownię i strukturę, ale w naturalnej mowie brzmią one nieco sztywno i sztucznie.

Przeczenia w czasie Present Continuous

Jeśli opanujemy sposób konstrukcji czasu present continuous, to stworzenie zarówno zdań przeczących, jak i pytających, nie będzie żadnym problemem. Zacznijmy od zaprzeczeń, bo kto nie lubi mówić “nie”?

Zdania przeczące w czasie Present Continuous opierają się o jedno zasadnicze słowo – “not”. I to właściwie tyle – cała filozofia polega na tym, żeby po “be” dodać “not”. I tak:

• I am drinking coffee

Staje się:

• I am not drinking coffee – co oznacza, że nie piję kawy. Być może piję herbatę, wodę, sok, być może nic, ale na pewno nie mam przed sobą kubka kawy.

Przed chwilą wspominaliśmy o skróconych formach czasownika posiłkowego. W przypadku zdań przeczących mamy trzy opcje użycia “be”:

• Po pierwsze, możemy zastosować pełną wersję obu słów, na przykład: We are not studying.
• Po drugie, możemy skrócić “be”, zostawiając “not” bez zmian: We’re not studying.
• Po trzecie, możemy złączyć “be” z zaprzeczeniem: We aren’t studying.

Różnica między nimi jest mało znacząca, czysto intuicyjna. Opcja pierwsza jest dość formalna i najpewniej rzadko stosowana, może brzmieć stanowczo. Opcja druga może sugerować, że mamy opór przed uczeniem się w tym momencie i odmawiamy robienia tego, zaś opcja trzecia jest bardziej stwierdzeniem, że w danym momencie się nie uczymy. Trzeba jednak podkreślić, że te różnice będą zależeć od kontekstu, a często także od tego, na które słowo położymy nacisk, więc nie bójcie się używać którejkolwiek wersji – wszystkie powyższe zdania przeczące są poprawne i ostatecznie oznaczają to samo. Bez obaw!

Pytania w czasie Present Continuous

Zdania pytające natomiast są jeszcze łatwiejsze. Ponieważ w present continuous mamy czasownik posiłkowy “be”, to on przejmuje wszystkie funkcje, co widać też na przykładzie przeczeń. To właśnie “be” będzie się zmieniać, a w tym przypadku – zrobi mały piruet zwany inwersją. W zdaniach pytających musimy więc zastosować inwersję i zamienić podmiot z odpowiednią formą “be” – i voila, mamy pytanie. Na przykład:

• We are studying → Are we studying?
• He is coming today → Is he coming?
• She is going to school tomorrow → Is she going to school tomorrow?

Dla ekstra praktyki, możecie wykorzystać wszystkie przykłady z tego tekstu i przemienić je w przeczenia i pytania. Sami zobaczycie, jak łatwo można to zrobić w present continuous.

Ciekawe zastosowanie Present Continuous

Z artykułu o Present Simple dowiedzieliście się, że określenie częstotliwości “always” paruje się właśnie z tym czasem, bo sugeruje nawyk, czynność pewną i powtarzalną. Dla ciekawych dodamy, że “always”, “constantly”, “continually” czy “forever” – czyli “zawsze”, “ciągle”, “wciąż”, “zawsze” – można w wyjątkowych sytuacjach połączyć z Present Continuous zamiast Present Simple. Nie dajcie się jednak nabrać na pokusę podmieniania tych czasów. Jeśli użyjecie Present Continuous z tymi czasami, znaczenie będzie zupełnie inne.

• She always changes her mind.

Oznaczać będzie, że ona zawsze zmienia zdanie – taka jest, niezdecydowana, taka jej natura i charakterystyka. Natomiast:

• She is always changing her mind.

Sugeruje dezaprobatę wobec jej zachowania. Być może znowu odwołała spotkanie albo zmieniła zamówienie w restauracji, denerwując was i kelnera. W wymowie, akcent pada na “always”. Zamiast “Ona zawsze zmienia zdanie”, mamy więc “Ona wiecznie zmienia zdanie” – najpewniej poparte westchnieniem lub przewróceniem oczami.

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Czas Present Perfect Continuous – budowa i zastosowanie

Present Continuous – łatwiej i trudniej

Present Continuous dodaje trochę więcej komplikacji do klasycznego Present Simple. Jeśli jednak opanujecie jego tworzenie, to użycie go pójdzie jak z płatka. Pamiętajcie o podstawach – “be” plus czasownik z końcówką -ing, oraz o wyjątkach tworzenia takiego czasownika. I tyle. Cała filozofia zamyka się głównie w tym, że z pomocą Present Continuous mówimy o czynnościach, które właśnie wykonujemy lub odnosimy się do zaplanowanych i pewnych wydarzeń w przyszłości. Proste, prawda? Podsumujmy, co już wiemy o present continuous.

Podsumowanie czasu Present Continuous

Kiedy używamy czasu Present Continuous

Zastosowanie czasu Present Continuous używamy to dwie główne sytuacje:

• Kiedy mówimy o czynności, którą właśnie wykonujemy. Przykład: I am drinking coffee now → Teraz piję kawę
• Kiedy mówimy o jasnych, konkretnych i praktycznie pewnych planach na przyszłość. Przykład: We are going to Spain for holiday → Jedziemy do Hiszpanii na wakacje.

Tutaj natomiast znajdziecie szczegółowe porównanie czasów Present Continuous oraz Present Simple.

Charakterystyczne określenia dla Present Continuous

Po pierwsze, wszystkie, które odnoszą się do teraźniejszości, na przykład: (right) now, at the moment, presently, currently, at present. Po drugie – określenia przyszłości, takie jak: tomorrow, later, next week, next month, next year, on Friday. Pamiętajmy jednak, że w drugim wypadku muszą one odnosić się do “zaklepanych” planów, które niemal na pewno pozostaną niezmienne. Okoliczniki czasu w języku angielskim rozwinęliśmy w osobnym wpisie.

Jak utworzyć zdanie twierdzące w Present Continuous?

Zasada jest prosta: zdania twierdzące w czasie Present Continuous tworzymy poprzez użycie podmiotu (I, you, he, she, it, we, you, they), po nim czasownika posiłkowego “be” w odpowiedniej formie osobowej, a następnie czasownika określającego omawianą czynność z końcówką -ing, a więc:

• We are walking in the park right now;
• She is eating her dinner at the moment.
• I’m reading a book now.

Oczywiście, w przypadku końcówek -ing musimy pamiętać o wyjątkach, o których wspominaliśmy wcześniej!

Zdania przeczące w Present Continuous

Tworzenie przeczeń w tym czasie jest bardzo proste – wystarczy dodać “not” pomiędzy posiłkowe “be” oraz czasownik czynności. Oczywiście, zaprzeczenie można “skleić” z “be”. I tak powyższe zdania w przeczeniu będą wyglądać tak:

• We are not (aren’t) walking in the park right now.
• She is not (isn’t) eating her dinner at the moment.

Konstrukcja zdań pytających w Present Continuous

Kontynuując trend zaprzeczeń, pytania również tworzy się bardzo prosto. W tym przypadku wystarczy zamienić miejscami podmiot i posiłkowe “be”. Weźmy ponownie na warsztat zdania twierdzące z wcześniejszego punktu, które jako pytania będą wyglądać następująco:

• Are we walking in the park right now?
• Is she eating her dinner at the moment?
• Where are you going?

Present Continuous ćwiczenia

Present continuous to już wyższa szkoła jazdy niż, na przykład, present simple. Co powiecie na mały test? Sprawdźcie, czy pamiętacie budowę i wyjątki tego czasu i czy nie ma on przed wami tajemnic! I uwaga – czasem może być podchwytliwie. Powodzenia!

Pobierz ćwiczenia Present Continuous

Pobierz klucz odpowiedzi

Chcesz dowiedzieć się więcej o gramatyce języka angielskiego? Rozpocznij angielski online z native speakerem w naszej szkole języka angielskiego online!

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.