Wish - konstrukcje i użycie w języku angielskim

Większości z nas jako pierwsze skojarzenie ze słowem wish na myśl przychodzą urodziny (a niektórym być może również Marilyn Monroe), albo Boże Narodzenie. Skojarzenie jak najbardziej trafione – ale to nieduże słówko potrafi o wiele więcej.

Życzymy szczęścia!

Miejmy oczywiste z głowy – czyli zajmijmy się szybko tematem wish w utartych frazach. Takie frazy dotyczą składania komuś życzeń, wyrażania życzeń dla kogoś. Konstrukcja jest bardzo prosta – zaczynamy od podmiotu, a potem idziemy tak:

Wish + dopełnienie dalsze + dopełnienie bliższe → czyli życzę + komu + czego

Spójrzmy na kilka prostych, jakże znajomych przykładów:

We wish you a merry Christmas → Życzymy wam wesołych świąt
I wish you all the happiness in the world → Życzę wam całego szczęścia na świecie
She wished me good luck → Życzyła mi powodzenia

W ostatnim przykładzie widzimy też, że wish odmienia się przez czasy w sposób regularny – nie musimy się zatem martwić szukaniem go w tabelce czasowników nieregularnych ani uważać z brakiem odmiany jak w przypadku czasowników modalnych. Odmienia się on także jako wishes w 3 osobie liczby pojedynczej – prosta sprawa!

Wish w teraźniejszości i przyszłości

Teraz spokojnie możemy przejść do ważniejszych – i nieco trudniejszych – zastosowań wish, czyli wyrażania życzeń dotyczących teraźniejszości i przyszłości. W zależności od tego, co dokładnie chcemy przekazać, możemy połączyć konstrukcję wish z dwoma czasami – Past Simple i Past Continuous.

W pierwszym przypadku, wish z Past Simple służy nam do wyrażania życzeń dotyczących sytuacji – aktualnej lub przyszłej. W drugim, Past Continuous pozwala nam wyrazić, że chcielibyśmy wykonywać jakąś czynność, teraz lub za jakiś czas. Spójrzmy na kilka przykładów dla porównania:

I wish I did my homework
I wish I were doing my homework

I wish I bought a new car
I wish I were buying a new car

Pierwszy przykład, w obu parach, wyraża “żal”, że dana czynność nie została wykonana. Żałujemy, że nie odrobiliśmy zadania domowego i chcielibyśmy jednak mieć je zrobione. Żałujemy, że nie kupiliśmy nowego samochodu. Drugi przykład zaś sugeruje, że chcielibyśmy daną czynność wykonywać w tym momencie, lub w przyszłości: chciałbym odrabiać zadanie domowe (z cyklu: nie powiedział żaden uczeń, nigdy), chciałbym kupować nowy samochód.

Oczywiście, takie zdania nie zawsze muszą iść w parach, i nie zawsze będą w nich szły. Warto jednak pamiętać o tej zasadzie – wish z Past Simple wyraża coś w rodzaju ubolewania, żalu, że sytuacja wygląda tak, a nie inaczej, a z Past Continuous oznacza, że tęskno nam do wykonania jakiejś czynności.

Jest jeszcze jeden myk, który mogliście zauważyć w tych przykładach – użyliśmy w nich formy I were. I to zupełnie celowo! Jest to – w tym przypadku, podobnie jak w niektórych trybach warunkowych – nie tylko poprawna forma, ale nawet wskazana forma, zarówno w pierwszej, jak i w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Oczywiście, nic się nie stanie jeśli użyjemy odruchowo was, ale warto pamiętać, że to nie jest błąd!

Wish w przeszłości, czyli unreal past

Czasem chyba każdy z nas leży w bezsenną noc patrząc w ciemny sufit i wspomina dawne błędy i porażki. Myślimy wtedy:

Gdybym tylko jej tego nie powiedział…
Gdyby tylko Susie poszła ze mną na bal…
Gdyby tylko było słonecznie tamtego dnia..

Wish może nam pomóc wyrazić to również po angielsku, jeśli akurat najdzie nas ochota na dwujęzyczne umartwianie. Do wyrażenia żalu/życzeń dotyczących przeszłych wydarzeń używamy konstrukcji z czasem Past Perfect. Zatem nasze gdybania i życzenia brzmiałyby po angielsku tak:

I wish I hadn’t told her that…
I wish Susie had gone to the ball with me…
I wish it had been sunny that day…

Takie gdybanie, ubolewanie, nazywamy unreal past – nierealną, nierzeczywistą przeszłością. Ponieważ przeszłość już się wydarzyła, nie możemy nic zmienić. Ciekawostką jest to, że w przypadku unreal past mamy do wyboru dwie formy, które pełnią podobne funkcje, czyli wish oraz if only. If only jest bardziej formalne, niektórzy twierdzą również, że nieco mocniejsze w wydźwięku.

W kwestii konstrukcji oba wyrażenia się nie różnią – po prostu zastępujemy I wish if only:

If only I hadn’t told her that…
If only Susie had gone to the ball with me…
If only it had been sunny that day…

Wish + would, czyli wyrażanie dezaprobaty

Dość ważną konstrukcją jest połączenie wish + object + would + bare infinitive. Tu też ciężko taką konstrukcję dosłownie przetłumaczyć na język polski, ale wyraża ona dezaprobatę, nieco zawoalowane polecenie, irytację czy zniecierpliwienie. Dotyczy aktualnej sytuacji, choć niekoniecznie czynności wykonywanej w danym momencie. To coś w rodzaju polskiego “byłoby fajnie, gdybyś przestał”:

I wish you would stop lying → Chciałbym, żebyś/Byłoby miło, gdybyś przestał kłamać (w zależności od kontekstu – albo kłamiesz teraz i chcę, żebyś przestał, albo ogólnie notorycznie opowiadasz kłamstwa)
I wish she wouldn’t be late → Chciałabym, żeby/Byłoby miło, gdyby ona nie była spóźniona (ale jest, zegarek nie kłamie, więc możemy sobie pozwolić na dezaprobatę)
We wish the wind would stop → Chcielibyśmy, żeby/Byłoby miło, gdyby wiatr przestał (w domyśle – wiać, ale staramy się robić dokładne tłumaczenia; innymi słowy, panom zwiewa kapelusze, a panie są o sekundy od imitacji Marilyn, więc wyrażamy irytację obecną sytuacją)

To taki dość “brytyjski” w swojej naturze sposób wyrażania dezaprobaty przez “życzenie”, żeby było inaczej niż jest. Słynne brytyjskie stiff upper lip, czyli zwyczaj niepokazywania emocji w stanie wzburzenia czy irytacji, jest tu aż nadto wyraźne!

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Konstrukcja used oraz czasownik would

Jeszcze słowo o przyszłości

Jeśli chcemy wyrazić życzenie, aby przyszłość jakoś wyglądała, ale nie oczekujemy jej zmiany, nie irytuje nas, nie wyrażamy dezaprobaty, zastępujemy wish słówkiem hope i zwykle stosujemy z nim Present Simple. Porównajmy:

I hope it’s not raining tomorrow → Mam nadzieję, że jutro nie będzie padać (nie wiemy, po prostu chcielibyśmy, żeby tak było)
I wish it wasn’t raining tomorrow → Chciałbym, żeby jutro nie padało (obejrzeliśmy prognozę i zapowiadają bezlitosną ulewę na cały dzień, więc wyrażamy irytację, że tak będzie)

To oczywiście przede wszystkim zabawa myślowa – rzadko bowiem zdarza się tak, że wish i hope możemy zastępować tak zgrabnie, o ile w ogóle, a jeśli już – wymaga to, jak tu, precyzyjnego kontekstu.

Zamiana want na wish, czyli ja sobie nie życzę!

Wish ma także całkiem ciekawą funkcję, którą wskazaliśmy w podtytule. Możemy sobie również czegoś nie życzyć – w znaczeniu nie chcieć. Wtedy zastąpi nam ono czasownik want i nada zdaniu bardzo formalny, a czasem stanowczy charakter. Przysłuchajcie się czasem serialom czy filmom, których bohaterowie są arystokracją z okolic XVIII-XIX wieku, zwłaszcza w Anglii. Ponieważ kindersztuba była wówczas w modzie (lekko powiedziane), kiedy pani domu, przebywająca z latoroślą u sąsiadki, zamierzała wyjść i komunikowała to dziecku, mogła usłyszeć:

But I wish to stay, mama.

Wish spełnia tu właśnie formalną funkcję want. Ale jak widzicie – zmieniła nam się konstrukcja. Dwie formy, w jakich wish spełnia to zadanie, to wish + infinitive albo wish + object + infinitive:

I wish to leave → Chciałbym/Życzę sobie wyjść
Do you wish to speak to the owner? → Czy życzy pani sobie rozmawiać z właścicielem?
I wish my room to be yellow → Życzę sobie, aby mój pokój był żółty

Brzmi sztywniacko? Trochę, bo takie właśnie jest. Ale znakomite do zastosowania kiedy chcemy być uprzejmi, ale stanowczy.

Co z osobami? Wish przez osoby

Wspomnieliśmy na początku, że wish odmienia się regularnie zarówno przez osoby, jak i przez czasy, a jednak większość naszych przykładów oscyluje wokół pierwszej osoby liczby pojedynczej i czasu Present Simple. Dlaczego? Czy to znaczy, że tylko tak można go użyć?

Skądże znowu! Nasz dobór przykładów wynika z tego, że wish najczęściej używamy mówiąc o sobie – I wish – ale jak najbardziej możemy używać go w całej gamie gramatycznej. Będzie to jednak niosło za sobą pewien dodatkowy kontekst. W końcu żeby wiedzieć, jakie ktoś ma żale, życzenia czy ubolewania, najpierw musimy je poznać. Dlatego często na he/she wishes (wished) trafimy w reported speech, a na resztę – w pytaniach. Na przykładach z poprzedniego punktu można to łatwo sprawdzić:

I wish to leave → The lady wishes to leave → We wish to leave → They wish to leave

Wszystko gra, ale pominęliśmy you w obu liczbach dlatego, że niezgrabnie jest mówić o czyichś życzeniach, prośbach czy ubolewaniach za tego kogoś. You najprędzej spotkamy w pytaniach szukających potwierdzenia:

So, you wish to leave?

Oczywiście, forma przeszła wish również się sprawdza, tylko rzadziej. Wish niesie w sobie chwilowość, spontaniczność, więc zwykle w przeszłości – poza zwrotami takimi jak I wished him good luck – najpewniej zostanie zastąpione innym czasownikiem albo zwrotem.

No, chyba że:

She wished for a million dollars → Zażyczyła sobie (= wypowiedziała życzenie) miliona dolarów

Ale to wish to czysto kwestia wrzucania monety do studni (marnotrawiąc monety w źródłach wody pitnej to ona tego miliona prędko nie uzbiera…), czyli życzeń, marzeń. Wtedy wish zachowuje się stuprocentowo jak zwykły czasownik o znaczeniu “życzyć, mieć życzenie, wypowiadać życzenie”.

Chciałbyś! Wish a sprawa sarkazmu

Na koniec ciekawostka – jakże mogłoby być inaczej? Wish znakomicie nadaje się do wyrażania sarkazmu w wypowiedziach – głównie w mowie, bo większość magii takich wyrażeń tkwi w intonacji. Wyobraźmy sobie taką scenkę rodzajową. Dwoje nastolatków rozmawia o nadchodzącym koncercie:

I’m sure my mom will let me go!
You wish!

Nie, drugi rozmówca nie twierdzi, że pierwszy sobie życzy, aby mama go puściła na koncert. Doskonałym polskim odpowiednikiem tego wyrażenia byłoby “Chciałbyś!”, wypowiedziane z odpowiednią dla wieku nastoletniego dozą pogardy i sarkazmu. Oczywiście, ta pogarda i sarkazm są tylko dodatkami, ale bez nich to jak pomidor bez soli. Po prostu nie ten sam efekt!

Podsumowanie

Do wyrażania życzeń, ubolewań, żalu, że obecna lub przyszła sytuacja nie jest inna, używamy wish w połączeniu z Past Simple.
Do wyrażania tych samych życzeń, ale w kwestii tego, że chcielibyśmy teraz lub w przyszłości wykonywać jakąś czynność, używamy wish w połączeniu z Present Continuous.
Jeśli chcemy wyrazić żal, że sytuacja z przeszłości nie była, nie zadziała się inaczej, użyjemy wish w połączeniu z Past Perfect – to tzw. unreal past.
Zirytowanie, niezadowolenie, czy wręcz zawoalowane polecenie zmiany zachowania dotyczące obecnej lub ogólnej sytuacji wyrażamy przy pomocy konstrukcji wish + object + would + bare infinitive.
Jeśli chcemy wyrazić życzenie, nadzieję, że przyszła sytuacja będzie jakoś wyglądać, ale nie wyrażamy tym samym żalu i nie życzymy sobie jej zmiany, użyjemy hope + present simple zamiast wish.
W formalnych, często nacechowanych negatywnymi emocjami sytuacjach, w których chcemy być uprzejmi, ale stanowczy, użyjemy konstrukcji wish + infinitive lub wish + object + infinitive.

Jak widzicie, konstrukcje z wish nie są wyjątkowo trudne, nie ma ich też zbyt wiele – native speaker online chętnie pomoże Wam w ich przećwiczeniu. Jak to zwykle bywa, i jak podkreślamy dość często – diabeł tkwi w wyczuciu czasu (czy raczej… aspektu! Tak, to był kiepski żart anglistyczny) i sytuacji. Ale ogólnie – to chyba jeden z prostszych i wdzięczniejszych tematów, którymi się zajmowaliśmy!

Ćwiczenia z wish

Uzupełnij zdania odpowiednią konstrukcją wish z podanym czasownikiem – pobierz ćwiczenia.
Karta odpowiedzi do ćwiczeń z wish – pobierz kartę odpowiedzi.

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.