Stopniowanie angielskich przymiotników – zasady

Stare dobre przysłowie mówi, że variety is the spice of life (różnorodność nadaje życiu smaku, tłumacząc luźno). Żeby pokazać tą różnorodność, to każdy smutny i bezbarwny rzeczownik, potrzebuje przymiotnika, który nada mu kolorytu. Stopniowanie przymiotników w języku angielskim jest właśnie po to, aby nadać ten koloryt. Dziś pokażemy wam, jak stopniować angielskie przymiotniki!

Stopniowanie przymiotników angielskich – wprowadzenie

Nie wszystko jest równie dobre, nie wszystko jest równie słodkie czy równie smutne. W języku angielskim, tak jak po polsku możemy wyróżnić rzeczy zimne, zimniejsze i najzimniejsze, lekkie, lżejsze i najlżejsze, czyli możemy stopniować przymiotniki – części mowy, które służą nam do określania rzeczowników.

I, jak może zauważyliście w polskim przykładzie powyżej, nie będzie to kwestia prostej regułki, która pasuje do wszystkiego i do każdej sytuacji. Stopniowanie przymiotników w angielskim również rządzi się kilkoma prawami i, oczywiście, posiada kilka ważnych wyjątków.

Stopniowanie angielskich przymiotników dwusylabowych i dłuższych

Zaczniemy od rzeczy najprostszych, tak na rozgrzewkę.

Przede wszystkim, musimy podzielić przymiotniki na dwie zasadnicze grupy – krótkie i długie. Krótkie przymiotniki to takie, które składają się z jednej sylaby, długie – dwóch i więcej. Te dwie grupy rządzą się trochę innymi prawami. Krótkimi zajmiemy się za chwilę, bo musimy je dokładniej omówić, ale długie akurat są wyjątkowo łatwe. Dodatkowo wyróżniamy trzy stopnie: stopień równy, stopień wyższy i najwyższy – niezależnie od rodzaju przymiotnika.

Jeśli chodzi o stopniowanie przymiotników w języku angielskim, zasada podstawowa dla długich (dwusylabowych) jest taka, że w stopniu wyższym stawiamy przed nimi more, zaś w najwyższym – the most. Proste, prawda? Samego przymiotnika nie ruszamy:

• Stopień równy: Beautiful – stopień wyższy: more beautiful – stopień najwyższy: the most beautiful → piękny, piękniejszy, najpiękniejszy
• Stopień równy: Practical – stopień wyższy: more practical – stopień najwyższy: the most practical → praktyczny, bardziej praktyczny, najbardziej praktyczny (w znaczeniu “przydatny”)
• Stopień równy: Expensive – stopień wyższy: more expensive – stopień najwyższy: the most expensive → drogi, droższy, najdroższy
• Stopień równy: Interesting – stopień wyższy: more interesting – stopień najwyższy: the most interesting → interesujący, bardziej interesujący, najbardziej interesujący
• Stopień równy: Important – stopień wyższy: more important– stopień najwyższy: the most important → ważny, ważniejszy, najważniejszy

Funkcję przymiotnika może pełnić także trzecia forma czasownika (warto sięgnąć tu czasem to naszej tabelki z czasownikami nieregularnymi) oraz gerund, czyli czasownik z końcówką –ing:

• Best-selling → najlepiej sprzedający się
• Guarding → chroniący, strzegący (np. pies)
• Caring → troskliwy, opiekuńczy (np. rodzic)
• Loving → kochający
• Bored → znudzony
• Tired → zmęczony
• Thrown → rzucony

W tych przypadkach, niezależnie od ilości sylab, stosujemy również stopniowanie przymiotników przy użyciu more/the most. Możemy dla ułatwienia myśleć o tym tak, że jedna końcówka już jest podczepiona do “głównego” słówka, dlatego na następną nie ma już miejsca.

Stopniowanie przymiotników krótkich (jednosylabowych)

Do tej grupy przymiotników w języku angielskim, zaliczymy przede wszystkim przymiotniki jednosylabowe (zwróćcie uwagę na słowo “przede wszystkim”). Pamiętajmy, że sylaby liczymy według wymowy, nie pisowni – to raz. Dlatego jeśli wyraz kończy się niemym –e, nadal możemy zaliczyć go do jednosylabowych, jak na przykład: scarce (/skers/), crude (/kruud/) czy sure (/szuur/).

I tu krótki przerywnik na część fonetyczną. Czasem może nas kusić, żeby zastosować zasady podobne do języka polskiego, czyli rozdzielić występujące obok siebie samogłoski i, mimo że pisownia z kolei na to nie wskazuje, w wymowie rozbić wyraz na dwie sylaby. Nie zawsze jest to możliwe ze względu na tak zwane dyftongi – czyli zjawisko, w którym jedna spółgłoska “prześlizguje” się do drugiej. Do najpopularniejszych należą:

• /oi/ – coy 
• /ai/ – high
• /ei/ – plain
• /əu/ – low
• /au/ – foul

Co prawda mamy tendencję do wymawiania ich /oj/, /aj/, /ej/, /oł/ i /ał/, ale warto pamiętać, żeby ich nie dzielić (np. na /*ple-in/, /*fa-ul/)

Jak stopniować krótkie przymiotniki po angielsku?

I teraz przechodzimy już do głównego tematu, czyli jak stopniować krótkie przymiotniki po angielsku. Podzielmy je na kilka kolejnych, mniejszych grup.

Przymiotniki krótkie kończące się na spółgłoskę (czyli większość angielskich przymiotników):

Zaczniemy od stopniowania przymiotników jednosylabowych, które kończą się na spółgłoskę. Z nimi rzecz jest prosta. Jeśli przymiotnik kończy się na spółgłoskę (jak powyższe high, albo quick, tall, long), dodajemy do niego końcówkę -er w stopniu wyższym, a w stopniu najwyższym poprzedzamy go the i dodajemy -est.

Przykłady przymiotników krótkich kończących się na spółgłoskę , które tworzymy poprzez dodanie końcówki -er oraz the -est do przymiotnika:

• Stopień równy przymiotnika: High – stopień wyższy przymiotnika: higher – stopień najwyższy przymiotnika: the highest
• Stopień równy przymiotnika: Quick – stopień wyższy przymiotnika: quicker – stopień najwyższy przymiotnika: the quickest
• Stopień równy przymiotnika: Tall – stopień wyższy przymiotnika: taller – stopień najwyższy przymiotnika: the tallest
• Stopień równy przymiotnika: Long – stopień wyższy przymiotnika: longer – stopień najwyższy przymiotnika: the longest

Dodanie końcówki -er lub dodanie końcówki the -est to najbardziej podstawowe stopniowanie przymiotników i należy je zapamiętać.

Przymiotniki angielskie kończące się na –y

Jeśli przymiotnik kończy się na –y, przed którym stoi spółgłoska, zamieniamy je odpowiednio na -ier i the -iest:

• W stopniu równym: Dry – w stopniu wyższym: drier – w stopniu najwyższym: the driest → suchy, suchszy, najsuchszy
• W stopniu równym: Shy – w stopniu wyższym: shier – w stopniu najwyższym: the shiest → nieśmiały, bardziej nieśmiały, najbardziej nieśmiały (choć ta podstępna bestia może się odmienić również według zasady z punktu 1.)
• W stopniu równym: Sly – w stopniu wyższym: slier – w stopniu najwyższym:: the sliest → przebiegły, bardziej przebiegły, najbardziej przebiegły

Angielskie przymiotniki kończące się na spółgłoskę-samogłoskę-spółgłoskę

Jeśli trzy ostatnie litery przymiotnika stoją w takiej kolejności spółgłoska samogłoska spółgłoska, ostatnią z nich musimy podwoić (uwaga: nie dotyczy to tych, które kończą się na w!):

• Przymiotnik: Red – stopień wyższy przymiotnika: redder – stopień najwyższy przymiotnika: the reddest → czerwony, bardziej czerwony, najbardziej czerwony
• Przymiotnik: Sad – stopień wyższy przymiotnika: sadder – stopień najwyższy przymiotnika: the saddest → smutny, bardziej smutny, najbardziej smutny
• Przymiotnik: Hot – stopień wyższy przymiotnika: hotter – stopień najwyższy przymiotnika: the hottest → gorący, gorętszy, najgorętszy

Za to jeżeli na tapecie mamy…

Przymiotniki angielskie kończące się na –e

W takim wypadku, podobnie jak bywało z tak samo zakończonymi czasownikami w Past Simple i dodawaną do nich końcówką –ed, jeśli przymiotnik kończy się na –e, nie podwajamy go, zatem tak naprawdę dodajemy tylko –r/-st:

• Przymiotnik: Blue – w stopniu wyższym: bluer – w stopniu najwyższym: the bluest → niebieski, bardziej niebieski, najbardziej niebieski
• Przymiotnik: Cute – w stopniu wyższym: cuter – w stopniu najwyższym: the cutest → uroczy, bardziej uroczy, najbardziej uroczy
• Przymiotnik: Pale – w stopniu wyższym: paler – w stopniu najwyższym: the palest → blady, bardziej blady, najbardziej blady

Stopniowanie angielskich przymiotników dwusylabowych – wyjątki 

Stopniowanie przymiotników angielskich może też płatać figle. Otóż angielskie przymiotniki dwusylabowe mają trochę bardziej skomplikowaną naturę w kwestii stopniowania. Tak jak wspominaliśmy, większość z nich stopniujemy poprzez dodanie more/the most, ale dwa gatunki wymykają się tej klasyfikacji – są to przymiotniki dwusylabowe kończące się na –y lub -w. Te stopniujemy według zasady dla przymiotników jednosylabowych, czyli dodajemy -er w stopniu wyższym i the -est w stopniu najwyższym przymiotnika:

• Happy – happier – the happiest → szczęśliwy, szczęśliwszy, najszczęśliwszy (w znaczeniu: radosny)
• Lucky – luckier – the luckiest → szczęśliwy, szczęśliwszy, najszczęśliwszy (w znaczeniu: mający szczęście, fart)
• Icy – icier – the iciest → lodowaty, bardziej lodowaty, najbardziej lodowaty (również w znaczeniu “mrożony” lub “oblodzony”)
• Yellow – yellower – the yellowest → żółty, bardziej żółty, najbardziej żółty
• Shallow – shallower – the shallowest → płytki, płytszy, najpłytszy (może się odnosić zarówno do czegoś niezbyt głębokiego, ale także do powierzchownej osoby)

Tych kończących się na –w, na szczęście, nie ma za wiele, do listy najpopularniejszych można dopisać jeszcze narrow (wąski), ewentualnie askew (przekrzywiony). Najważniejsze są tu te z końcówką –y.

Stopniowanie nieregularne przymiotników w języku angielskim

To nie koniec listy przymiotników, które wymykają się pięknej regule. Warto wspomnieć o kilku wyjątkach wśród przymiotników jednosylabowych, które stopniujemy używając more/the most:

• Worth
• Ill
• Right
• Wrong
• Real

Stopniowanie angielskiego przymiotnika good oraz stopniowanie przymiotnika bad

Do listy obejmującej nieregularne stopniowanie przymiotników angielskich, koniecznie musimy zaliczyć również dwa ważne angielskie przymiotniki, które stopniują się zupełnie nieregularnie, nie pasując do żadnej reguły. To stopniowanie przymiotnika good oraz stopniowanie przymiotnika bad:

• Przymiotnik: Good – stopień wyższy: better – stopień najwyższy: the best → dobry, lepszy, najlepszy
• Przymiotnik: Bad – stopień wyższy: worse – stopień najwyższy: the worst → zły, gorszy, najgorszy

Good – better – the best oraz bad – worse – the worst (na szczęście, tylko dwa!) trzeba po prostu zapamiętać, ale są one na tyle popularne, że to nic trudnego. W dzisiejszych czasach każdy przedmiot w reklamie jest the best, a każdy problem w serialu o nastolatkach jest the worst (I had the worst day ever!) Są za to jeszcze dwa przymiotniki, na które musimy zwrócić uwagę:

Stopniowanie angielskich przymiotników old oraz far 

Old – “stary”, które możemy odmienić na dwa sposoby, nieznacznie zmieniając jego znaczenie

• Old – older – the oldest → to klasyczna odmiana, która jest najbardziej popularna i pasuje niemal do każdej okazji
• Old – elder – the eldest → ta odmiana zwykle sugeruje rangę lub starszeństwo i odnosi się wyłącznie do ludzi. Stąd pochodzi słówko the elderly, czyli “osoby starsze, seniorzy”, a każdy, kto grał w gry RPG prędzej czy później spotkał się z wyrażeniami elder dragon (“starszy smok”) czy village elder (“starszy wioski”, w znaczeniu przywódcy). Możemy tak również określić na przykład starszą siostrę (elder sister).

Far – “odległy”, podobnie jak old, odmienia się w dwójnasób:

• Far – farther – the farthest → ta odmiana pasuje tylko i wyłącznie jeśli mówimy o faktycznej odległości czegoś od czegoś, na przykład You live farther from the centre than me → Mieszkasz dalej od centrum niż ja
• Far – further – the furthest → to wersja, którą warto zapamiętać, bo jest dobra na każdą okazję, zarówno kiedy mówimy dosłownie o odległości, jak i w przenośni o tym, że coś (lub ktoś) jest od czegoś (lub kogoś) oddalone: You couldn’t be further from the truth → Nie mógłbyś być dalej od prawdy

Przymiotniki niestopniowalne w języku angielskim

Teraz zadanie na tak zwany “chłopski rozum”, czyli czasowniki, których zwykle nie odmieniamy. Zastanówcie się przez moment nad takimi – coś wam przychodzi do głowy? Zanim przeczytacie dalej, spróbujcie wypisać kilka (nawet po polsku) na kartce. Chodzi o przymiotniki, które określają coś zupełnie.

Po angielsku jest, oczywiście, trochę takich przykładów:

• Dead (martwy)
• Ultimate (ostateczny)
• Alive (żywy, żyjący)
• Free (darmowy lub wolny)

To oczywiście nie wszystko, bo można je mnożyć i mnożyć. Po polsku mówi się, że “nie można być trochę w ciąży” – chodzi o takie właśnie relacje. Coś nie może być bardziej darmowe od czegoś innego. Choć, oczywiście, musimy niektóre przypadki wziąć na uznanie i uważać z nimi w mowie potocznej. Możemy powiedzieć, że Ally is more pregnant than Jessica (Ally jest bardziej w ciąży niż Jessica), ale rozumiemy przez to, że jej ciąża jest bardziej zaawansowana. Albo: This is the most fatal disease in the world (To najbardziej śmiertelna choroba na świecie), kiedy mamy na myśli, że ma najwyższą śmiertelność wśród chorych – ale nie, że bardziej powoduje śmierć. Zachęcamy was do takiej zabawy myślowej – spróbujcie znaleźć zastosowania dla takich “ostatecznych” przymiotników!

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Either, neither, both – różnice

Najbardziej osobliwa końcówka angielskiego przymiotnika, czyli -ish…tak jakby 

Wreszcie, kimże byśmy byli, gdyby nie przyszła pora na ciekawostkę. Nie jest to wprawdzie stopniowanie przymiotników, ale tytułowa końcówka zmienia znaczenie przymiotnika.

Możemy czasem spotkać (zwłaszcza w mowie potocznej) jedną końcówkę, która nadaje przymiotnikowi interesujący wydźwięk. Jest to -ish, które sugeruje, że nasz przymiotnik jest tylko trochę odpowiedni do opisania czegoś, od biedy może być. Co ciekawe, możemy ją dodać (głównie w mowie) po chwili pauzy, dla podkreślenia tego efektu, nawet jeśli nie do końca pasowałaby tam ściśle gramatycznie. Czasem natomiast Ish może nam posłużyć za swego rodzaju odpowiedź, w której podkreślamy, że użyty przez kogoś przymiotnik jest odpowiedni “tyle o ile”:

• Her dress was a weird colour, sort of bluish → Jej sukienka była dziwnego koloru, trochę niebieskawa
• He was known in our town, so he was famous… ish → Był znany z naszym miasteczku, więc był sławny… tak jakby
• – How was your day, were you busy? – Ish. → – Jak twój dzień, byłaś zajęta? – Tyle o ile. (pełną odpowiedzią byłoby tu Busy-ish, ale ponieważ to mowa potoczna, odpowiadająca nie bawi się w pełne zwroty)

Nasze -ish znakomicie się sprawdza wtedy, kiedy coś, co chcemy opisać, wymyka się normalnym opisom. Niekiedy w książkach można spotkać takie zabiegi do opisania nietypowych cech postaci:

• Her eyes had a greenish-blue hue → Jej oczy miały zielonkawo-niebieski odcień
• Their hair were reddish → Ich włosy były rudawe
• He picked up a 3 feet-ish sword → Podniósł około trzystopowy miecz

Nasza porada? Używajcie -ish bardzo oszczędnie. I, oczywiście, tylko w mowie potocznej – bo mimo tego, że od wielkiego dzwonu można spotkać takie wyrażenie nawet w pracach naukowych, takie użycie wymaga wyjątkowej gimnastyki i wyczucia.

Czasem natomiast sposoby stopniowania przymiotników angielskich dają pole do zabawy – również potocznej, ale całkiem interesującej. Takim przypadkiem jest “najlepsiejszy przyjaciel” – the bestest friend. To wyrażenie często spotyka się u dzieci – dlaczego? Dzieci, podczas nauki języka (również jako ojczystego) najpierw poznają regułę rządzącą danym zjawiskiem gramatycznym, a potem przenoszą ją bezkrytycznie na wszystkie możliwe sytuacje.

Dlatego dziecko, zanim “zrozumie” w stu procentach, że best jest najwyższym stopniem przymiotnika good, traktuje go jako oddzielny byt (bo przecież według zasady powinno być: good, gooder, the goodest). Nic więc dziwnego, że równie logicznie brzmi dla dziecka best, bester, the bestest – i stąd właśnie do języka potocznego przeniknęła ta – całkiem zresztą zabawna w wymowie – konstrukcja.

Tworzenie podwójnej formy najwyższej widzimy także w pewnym powiedzeniu (rzecz jasna, również potocznym): hostess with the mostest, które oznacza gospodynię dokładającą wszelkich starań, żeby zadowolić swoich gości. Tu akurat możemy podejrzewać że, zamiast dziecięcej kalki gramatycznej, wyrażenie to powstało po to, żeby się rymowało. Host with the most rymuje się ładnie, ale hostess wymagało korekty.

Nauka stopniowania – podsumowanie

Jak widzicie, stopniowanie przymiotników w języku angielskim to nie taka trudna sprawa. W zasadzie są dwa sposoby, plus cztery ważne przymiotniki nieregularne (z czego u dwóch jedna z form jest uniwersalna). Ponieważ – w przeciwieństwie na przykład do Past Perfect – przymiotniki są nieodłącznym elementem mowy, łatwo jest je wyłapać i wysłuchać w trakcie konwersacji. Albo czytania. Jeśli chcecie potrenować stopniowanie przymiotników, poproście o pomoc swojego lektora wybierając angielski z nativem (na taki kurs możecie zapisać się także u nas). Native speakerem na pewno chętnie podeśle wam do uzupełnienia odpowiednio barwne teksty albo po prostu “zmusi” was do kolorowania waszych opisów nieprzyzwoitą ilością angielskich przymiotników, co pomoże w stopniowaniu przymiotników. Po takie lekcji stopniowanie przymiotników w języku angielskim pójdzie niezwykle łatwo.

→ Zajrzyj też do wpisu o angielskich przymiotnikach przeciwstawnych – Angielskie antonimy

Stopniowanie przymiotników angielski ćwiczenia

Angielski – stopniowanie angielskich przymiotników – ćwiczenia
Angielski – stopniowanie angielskich przymiotników – karta odpowiedzi

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.