Przyimki ruchu (prepositions of movement) w angielskim

Przyimków używamy (jak wspominaliśmy w artykule wprowadzającym do angielskich przyimków) do zmiany znaczenia wyrazu, któremu towarzyszą. W przypadku przyimków ruchu, ten wyraz staje się celem lub początkiem “podróży”, ale także możemy dzięki nim scharakteryzować, w jaki sposób ktoś lub coś się porusza. W prostych słowa przyimki ruchu są używane, aby poinformować o zmianie położenia osoby lub obiektu. Poznajcie przyimki ruchu (prepositions of movement) i sprawdźcie kilka popularnych przykładów.

Przyimki ruchu, które powinniście znać

Across to przyimek ruchu, który mówi o ruchu przez coś w znaczeniu przecinania jakiejś powierzchni, przemieszczania się z jednej strony na drugą. Bardzo podobny w użyciu do polskiego “przez”:

• The mouse ran across the table → Mysz przebiegła przez stół
• The bike race runs across the whole country → Wyścig rowerowy przebiega przez cały kraj
• She went right across town → Ona poszła dokładnie na drugą stronę miasta (lub: “przez całe miasto”, choć brzmi to mniej zgrabnie)

Around to nic innego jak polskie “dookoła” i również jest dość proste. Po polsku nie zawsze używamy zwrotu z “dookoła”, bo mamy inne wyrażenia, które zawierają w sobie to znaczenie, ale sens pozostaje niezmienny. Chodzi o ruch wokół czegoś, zwykle bez przecinania danego obszaru:

• I had to walk around a large puddle → Musiałem obejść sporą kałużę (lub: Musiałem pójść dookoła sporej kałuży)
• They walked around town for three hours → Chodzili wokół miasta przez trzy godziny (tu uwaga! Zwykle to wyrażenie oznacza spacer po mieście, nie to, że nie przekroczyli granicy miasta!)
• My cat loves to run around the living room → Mój kot uwielbia biegać dookoła salonu

Away from to nasz pierwszy przypadek prepositional phrase, czyli frazy przyimkowej. Oznacza ona “daleko”, ale w znaczeniu oddalania się daleko od kogoś lub czegoś. Może również znaczyć “uciekać od”. Bardzo często łączy się z go, run oraz stay i keep, ale w trzecim i czwartym przypadku można by się pokusić o stwierdzenie, że pełni funkcję przyimka miejsca.

• She ran away from home at the age of 17 → Uciekła z domu w wieku 17 lat
• I walked away from the fireplace once it was well lit → Odszedłem od kominka po tym, jak dobrze się rozpalił
• The pirates chased him away from the treasure → Piraci odgonili go od skarbu

Down sygnalizuje ruch w dół czegoś. Może to być ruch w którym coś dosłownie się obniża w pionie, ale, podobnie jak w polskim, jest używane także w odniesieniu do rzek czy strumieni. Rymowanka dla dzieci ma tekst: Row, row, row your boat / Gently down the stream, co oznacza “Wiosłuj, wiosłuj, wiosłuj swoją łódź / Łagodnie w dół strumienia”. Down the river będzie, tożsamo, oznaczało “w dół rzeki”. Down możemy też zastosować jeśli mówimy o przemierzaniu prostego odcinka, głównie czegoś na kształt alei lub korytarza, kiedy chcemy podkreślić, że ten właśnie ruch z jednego końca na drugi jest najważniejszy. Kojarzycie najbardziej popularny zwrot tego typu? Damy go jako trzeci przykład:

• The firefighters slid down the pole → Strażacy zjechali po rurze (dla ciekawych – ta rura to fireman’s pole, a po polsku nosi nazwę “ześlizg”)
• He tripped while walking down the stairs → Poślizgnął się podczas wchodzenia po schodach
• Her father walked her down the aisle → Jej ojciec odprowadził ją do ołtarza

Tu, jak widać, po polsku najważniejszy jest cel przejścia, a po angielsku – sama wędrówka.

From w kontekście ruchu jest również prosty – oznacza zwykle tyle, co polskie “z (czegoś)”, ale nie zawsze. Mówimy przy jego pomocy o tym, skąd dany ruch się rozpoczął. Porównajmy:

• We took the train from Wrocław to Warsaw → Pojechaliśmy pociągiem z Wrocławia do Warszawy
• Run from this pole until lunch → Biegnij od tego słupa do obiadu (czyli tak zwana Wojskowa Definicja Czasoprzestrzeni 🙂 )
• I think they stole some money from me → Wydaje mi się, że ukradli mi trochę pieniędzy

Jak widzimy, w trzecim przykładzie na pierwszy rzut oka nie ma ruchu, ale możemy pomyśleć o tym w taki sposób, że pieniądze się przemieściły ode mnie do kogoś innego.

Into ma dwa możliwe zastosowania. Po pierwsze, mówi o ruchu do wnętrza czegoś. Po drugie, może wyrażać ruch, który zakończył się bliskim (nierzadko fizycznym) kontaktem dwóch obiektów, często gwałtownym lub niespodziewanym:

• We ran into each other on the street → Wpadliśmy na siebie na ulicy (niekoniecznie się zderzyliśmy, to mogło być nieoczekiwane spotkanie)
• I walked into a sign because I was so distracted → Wszedłem w znak, bo byłem rozkojarzony (czyli było bum, będzie guz)
• The cat immediately jumped into the box → Kot natychmiast wskoczył do pudełka
• Can you put the groceries into the fridge? → Możesz wstawić zakupy do lodówki?

Off to wyznacznik ruchu z czegoś. Może oznaczać zdjęcie czegoś z powierzchni, ale często ta czynność wiąże się z ruchem w dół, z czegoś:

• I carefully walked off the curb → Ostrożnie zszedłem z chodnika
• She threw the ring off the bridge → Zrzuciła pierścionek z mostu
• Get your elbows off the table! → Zdejmij łokcie ze stołu!

Onto to z kolei ruch “na wierzch” czegoś, na powierzchnię lub na szczyt czegoś. I tu kolejne “uwaga”: onto łatwo pomylić z on. Onto sygnalizuje ruch z zewnątrz czegoś, spoza powierzchni, o której mówimy, on wskazuje na miejsce, gdzie czynność się odbywa.

• Put the glasses onto the table → Połóż szklanki na stół (on też może pasować, ale onto sygnalizuje ruch tej czynności, on – miejsce docelowe)
• She walked onto the stage → Weszła na scenę (z on oznaczałoby raczej, że chodziła będąc już na scenie)
• Mary jumped onto the bed → Mary wskoczyła na łóżko

Out of to kolejny przykład frazy przyimkowej – oba te wyrazy wspólnie funkcjonują jako jeden przyimek, który sugeruje ruch z wnętrza czegoś. Innymi słowy, odwrotność wcześniej wymienionego into, bo ruch zaczyna się wewnątrz, a kończy na zewnątrz:

• He took his wallet out of his pocket → Wyciągnął portfel z kieszeni
• I just walked out of this room → Właśnie wyszedłem z tego pokoju
• The cat jumped out of the box → Kot wyskoczył z pudełka (utrzymaliśmy kota w pudełku przez dwa przyimki, to i tak nieźle)

Over też należy do pary antonimów z innym przyimkiem – under, o nim za chwilę. Over oznacza “nad”, czyli odbywa się ruch ponad “przeszkodą” (niekiedy po polsku używamy do tego przyimka “przez”). Nie należy mylić go z above, które jest przyimkiem miejsca o znaczeniu “nad”!

• The thief jumped over the fence → Złodziej przeskoczył przez płot (lub: nad płotem)
• We had an amazing view when we flew over the Andes! → Mieliśmy niesamowite widoki kiedy przelatywaliśmy nad Andami!
• I had to reach over the table for the remote → Musiałem sięgnąć przez stół po pilota

Past, oprócz znanego nam już znaczenia “przeszły” (głównie w kontekście czasów), jest również przyimkiem ruchu. W takim wypadku oznaczać będzie mijanie czegoś, poruszanie się obok, ruch z jednej strony do drugiej, bez przekraczania danego obszaru.

• I walked past that restaurant you told me about → Przechodziłem obok tej restauracji o której mi mówiłeś
• They drove past me and didn’t even wave! → Przejechali koło mnie i nawet nie pomachali!
• Did you go past that new theater? → Szedłeś obok tego nowego teatru?

To – dotarliśmy chyba do słówka, które ma najwięcej znaczeń. Tym razem zajmiemy się jego funkcją przyimkową, w której oznaczać będzie “do”. Określimy dzięki niemu cel ruchu.

• Come to me → Chodź do mnie
• We went to Madrid this summer → Pojechaliśmy do Madrytu tego lata
• Could you go to the shop? → Czy mógłbyś pójść do sklepu?

Through, czyli jeden z tych, które nigdy nie wiadomo jak zapisać. Przyimek ten oznacza “przez”, “na wskroś”. Ruch odbywa się najpierw do czegoś lub w stronę czegoś, a kończy się po drugiej stronie:

• We went through a tunnel under a mountain → Przejechaliśmy przez tunel pod górą
• Through hardships to the stars → Przez trud do gwiazd
• We drove through Poznań on our way here → Przejeżdżaliśmy przez Poznań w drodze tutaj

Towards (albo toward w amerykańskim angielskim) to przyimek ruchu, który możemy na polski pięknie i poetycko przełożyć jako “ku”, a więc jako określenie, do czego zmierzamy (bez rozważań o tym, kim jesteśmy i skąd pochodzimy), albo ku czemu/komu coś jest kierowane lub się kieruje:

• I’m walking towards the pier right now → Właśnie idę w kierunku molo
• This bus goes towards the city square → Ten autobus zmierza w kierunku rynku
• He’s very hostile towards me → Jest bardzo wrogi wobec mnie

Under, tak samo jak w przypadku kiedy potraktujemy je jako przyimek miejsca, jako przyimek ruchu oznacza “pod” w znaczeniu celu. Ruch, czynność kończy się pod czymś.

• We ran under the tree when it started raining → Wbiegliśmy pod drzewo jak zaczęło padać
• This train runs under the sea for a bit → Ten pociąg jedzie pod morzem przez jakiś czas
• We walked under the giant chair sculpture! → Przeszliśmy pod wielką rzeźbą krzesła!

Up to ostatni z najważniejszych przyimków ruchu, partner i przeciwnik down, który omawialiśmy na początku tekstu. Tak jak down znaczyło ruch w dół, tak up będzie oznaczało ruch w górę czegoś.

• We tried swimming up the stream, but it was too hard → Próbowaliśmy płynąć w górę strumienia, ale to było za trudne
• Jennifer Lawrence tripped over her dress when she was walking up the stairs → Jennifer Lawrence potknęła się o swoją sukienkę kiedy wchodziła po schodach
• Can you run up that mountain? → Dasz radę wbiec na tą górę?

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Przyimki miejsca w języku angielskim

Przyimki ruchu w angielskim – podsumowanie

Jak widać, przyimki ruchu są stosunkowo proste – mamy podobne w języku polskim, łatwo można je przetłumaczyć i zastosować. Musimy jednak pamiętać, że niektóre przyimki ruchu nie przekładają się 1:1 i mają swoje niuanse. No i, oczywiście, także o tym, że niektóre przyimki ruchu zobaczymy także w innych kategoriach – takich jak przyimki miejsca, przyimki czasu czy przyimki sposobu.

Jak nauczyć się przyimków ruchu (prepositions of movement)? W podstawowym zastosowaniu z reguły wystarczy zapamiętać ich polskie odpowiedniki, a potem stopniowo przechodzić do mniej oczywistych zastosowań. Czytanie, ćwiczenie, słuchanie i konwersacje z native speakerem, czyli złota czwórka (którą omawialiśmy przy okazji tekstu o poziomach języka angielskiego) to niezawodni sprzymierzeńcy w walce o biegłość w przyimkach ruchu i nie tylko!

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.