Przyimki czasu w języku angielskim

Czas rzecz ulotna. Komu z nas go nie brakuje? Ale egzystencjalne dywagacje na bok, bo oto przed nami przyimki czasu w angielskim (prepositions of time). Przyimki miejsca i przyimki ruchu, o których pisaliśmy na blogu, były relatywnie proste, dlatego mogliśmy je omówić alfabetycznie. Tym razem zrobimy małą woltę, bo łatwiej będzie podzielić część z nich według ich funkcji. Do dzieła!

Najpopularniejsze przyimki czasu

In, on i at

Trzy koronne przyimki, które przychodzą na myśl kiedy mówimy o czasie. Nie bez powodu, bo znajdują się w top 10 na niemal każdej liście najczęściej spotykanych przyimków (choć zawdzięczają to również temu, że pasują do więcej niż jednej kategorii). Jak najprościej je rozróżnić?

Bardzo ogólna zasada, która może nam pomóc, mówi, że możemy je ustawić w kolejności od najmniej precyzyjnego wskazania czasu do najbardziej precyzyjnego tak, jak w tytule tego działu: in stosujemy przy najmniej precyzyjnych pomiarach, on jest dokładniejsze, a at – dokładne.

In stosujemy, kiedy mówimy o:

Latach i wiekach: in 1976, in the 19th century → w 1976, w XIX wieku
Porach roku: in spring/summer/autumn/winter → na wiosnę/w lecie/na jesieni/w zimie
Miesiącach: in March, in June, in December → w marcu, w czerwcu, w grudniu
Porach dnia: in the morning, in the afternoon, in the evening → rano, po południu, wieczorem
- tu ważna uwaga – wyjątkami są noon i midnight, czyli “południe” i “północ”, które traktujemy jako godziny, oraz night, do którego stosujemy at
A także kiedy mówimy o tym, ile coś zajmie lub zajmuje czasu: in a minute, in a month, in 12 hours, in three years → w minutę, w miesiąc, w 12 godzin, w 3 lata

On używamy kiedy mówimy o:

Konkretnej dacie: on October 1st, on April 11th, on August 3rd → 1 (pierwszego) października, 11 (jedenastego) kwietnia, 3 (trzeciego) sierpnia
Dniach tygodnia po angielsku, także w połączeniu z porą dnia: on Tuesday, on Thursday, on Sunday morning → we wtorek, w czwartek, w niedzielę rano
O konkretnym dniu, kiedy określamy go przy pomocy przymiotnika: on the first day, on the last day, on the 30th day → pierwszego dnia, ostatniego dnia, trzydziestego dnia

W tym ostatnim szczególnie pomocne będzie zapoznanie się kolędą The Twelve Days of Christmas!

Wreszcie, at przydaje się do mówienia o:

Konkretnej godzinie: at 8:30, at 7 pm, at quarter to nine → o 8:30, o 19:00, o za piętnaście dziewiąta
Nocy, północy i południu: at night, at midnight, at noon → w nocy, o północy, w południe
O kilku powiązanych ze sobą dniach, na przykład o wydarzeniu rozłożonym na kilka dni: at Christmas, at the May holiday, at Easter → na/podczas Świąt, majówki, Wielkanocy

Jeden problematyczny termin w tym zakresie to weekend, który równie skutecznie możemy połączyć z on jak i z at, a różnica polega na tym, czy używamy – odpowiednio – amerykańskiego angielskiego czy brytyjskiego angielskiego. Tak czy owak – niezależnie, czy powiemy at the weekend czy on the weekend, najpewniej zostaniemy zrozumiani.

For oraz since

Tę parkę zna chyba każdy, kto zdążył już obić sobie kolana o czasy perfect, jak choćby Present Perfect. Nieuchronnie praktycznie każdemu uczniowi mylą się one na początku drogi dlatego, że po polsku “od trzech lat” i “od 1999 roku” używają tego samego przyimka. Po angielsku – dwóch różnych. Sprawdźmy zatem, co je różni i jakie mają znaczenia w odniesieniu do czasu.

Zacznijmy od prostego porównania znaczeń. For zdecydowanie ma bliżej do “przez”, w znaczeniu “przez jakiś okres czasu”, natomiast since to “od”, w rozumieniu “od pewnego momentu”. Jeśli chcemy zatem powiedzieć, że ktoś długo pracuje w danej firmie, to to, którego przyimka użyjemy zależy od tego, czy podajemy długość jego zatrudnienia, czy moment, w którym zaczął:

He’s been working here for three years.
He’s been working here since 1999.

Zatem dla since niezbędny jest konkretny punkt w czasie, data, moment. For zadowoli się okrągłym określeniem czasu trwania.

For możemy jednak użyć również bez czasów perfect we wzmiankowanym znaczeniu “przez jakiś okres czasu” – takie zastosowanie znajdziemy na przykład w przepisach, instrukcjach obsługi, na kleju czy po prostu w życiu:

Cook the stew for 45 minutes until the meat is tender → Gotuj gulasz przez 45 minut, aż mięso zmięknie
Let the paint dry for 1 hour before applying another coat → Pozwól farbie wyschnąć przez godzinę przed nałożeniem kolejnej warstwy
I’m going out for two hours or so → Wychodzę na dwie godziny, mniej więcej

By, before, until

Kolejna trójka wspaniałych, ostatnie zgrupowanie w tym zestawieniu. Wszystkie te przyimki sugerują mniej więcej to samo – “do”, “przed”, w znaczeniu “do jakiegoś momentu”, “przed danym terminem”. Ale, oczywiście, różni je znaczenie i to, co dokładnie chcemy wyrazić.

By użyjemy, kiedy chcemy zasygnalizować właściwie nieprzekraczalny termin. Czynność, o której mówimy, musi się zakończyć przed nim i tym przyimkiem dajemy znać, że nie ma tu wiele miejsca na elastyczność:

Your papers must be submitted by 11 pm on Sunday → Wasze wypracowania muszą być wysłane do 11 wieczorem w niedzielę
Finish your paperwork by 6 pm today → Skończ dokumenty przed 18:00

Before również wyznacza termin, przed którym coś powinno zostać zrobione. W obu przypadkach, zarówno przy by jak i before, mamy do czynienia z czynnościami, które muszą zakończyć się do określonej daty, ale before jest zdecydowanie mniej “surowe” niż by:

We should be done before lunch → Powinniśmy skończyć przed lunchem
Wash your hands before you eat → Umyj ręce przed jedzeniem

Ale możemy też użyć before do określenia, że coś miało miejsce (i zakończyło się) przed danym momentem w przeszłości:

I was so tired before my vacation → Byłem tak zmęczony przed urlopem

Until, choć w tej samej rodzince, jest bardziej kuzynem dwóch poprzednich przyimków czasu. Bliżej mu znaczeniowo do “dopóki”, “aż do”. W jego przypadku mówimy o czynności, która już ma miejsce, lub będzie mieć miejsce, do danego momentu w czasie:

We are waiting with champagne until Jake and Kate arrive → Czekamy z szampanem dopóki Jake i Kate nie dotrą
I’m going to read a book until the movie starts → Będę czytać książkę dopóki nie zacznie się film
This summer, I’ll be sunbathing until dusk → Tego lata będę się opalać aż do zmierzchu

Ważna uwaga gramatyczna – jeśli używamy before w odniesieniu do przyszłego wydarzenia, które jest deadlinem, opisujemy je przy pomocy present simple, nie future simple. Podobnie rzecz ma się z until – w pierwszych dwóch przykładach mamy taką sytuację. Jake i Kate dotrą w przyszłości, film też zacznie się dopiero za jakiś czas, ale po angielsku opiszemy to wydarzenie w present simple.

Samodzielne przyimki czasu

After

After otwiera naszą pulę samodzielnych przyimków. Ich nie będziemy grupować, bo są wyraźnie różne od innych, więc pokrótce omówimy je po kolei. Zatem zaczynamy prosto – after oznacza “po”. Wskazujemy nim, że czynność odbyła się po czymś – po pewnej godzinie, dacie albo po innym wydarzeniu:

We had dessert after dinner → Zjedliśmy deser po kolacji
July comes after June → Lipiec następuje po czerwcu
She is supposed to come right after 8 → Ona powinna przyjść zaraz po 8

During

During oznacza “podczas”, “w trakcie”, czyli sygnalizuje, że coś wydarzyło się w czasie, gdy trwała inna czynność (tu możecie przypomnieć sobie nasz artykuł o past continuous – wspominaliśmy w nim o czynnościach mających miejsce w trakcie innych):

They discussed it during breakfast → Omówili to podczas śniadania
Someone’s phone went off during the movie → Komuś zadzwonił telefon podczas filmu
During my daily walk, I saw a hedgehog and a finch → Podczas mojego codziennego spaceru widziałem jeża i ziębę

From

From zupełnie jak w przypadku przyimka ruchu, oznacza “od”, tylko tym razem zamiast lokalizacji mówimy o punkcie w czasie:

From now on, we are going paperless → Od teraz rezygnujemy z używania papieru
We’re open every day from 9 am → Jesteśmy otwarci codziennie od 9 rano
The shop will be closed from Friday → Sklep będzie zamknięty od piątku

Within

Within możemy przetłumaczyć jako “w ciągu”. Zwykle kiedy go używamy mamy na myśli, że coś wydarzy się na przestrzeni jakiegoś czasu, przed jego upływem, albo że coś miało miejsce w jakimś okresie czasu:

Your order should arrive within a week → Twoje zamówienie powinno dotrzeć w czasie do tygodnia
I will be done within an hour → Skończę w ciągu godziny
We had seven complaints within a month → Mieliśmy siedem skarg w ciągu miesiąca

Throughout

Throughout to przede wszystkim koszmarek do zapisania, ale na szczęście w użyciu nie jest skomplikowany. Oznacza “przez całość” danego odcinka czasu, z reguły nieco dłuższego, np. dnia czy roku:

It rained throughout the day yesterday → Wczoraj padało przez cały dzień
They looked for him throughout the year, but didn’t find him → Szukali go przez cały rok, ale go nie znaleźli
Humanity produced billions of books throughout the 18th century → Ludzkość stworzyła miliardy książek przez cały 18 wiek

Nie sprawdzajcie naszych danych – za gramatykę ręczymy, ale już za liczby niekoniecznie!