Either, neither, both – jak stosować je poprawnie?

Obaj, oboje, a może obie albo oba? Liczebnik wskazujący na liczbę 2 w języku polskim potrafi sprawić trochę problemów. Na szczęście w języku angielskim sprawa ma się prościej. Trochę. Idąc tym tropem, dziś sprawdzimy, jaka jest różnica między zaimkami either, neither i both i jak je właściwie wykorzystywać.

Either i neither – podstawowe różnice

Pierwsze dwa, którymi musimy się zająć, są bardzo do siebie podobne. Są to either i neither. Jeśli pamiętacie, jak buduje się zaprzeczenia czasowników modalnych w angielskim (tak jak w Present Simple chociażby), to wiecie, że przeczenie not lubi się przyczepić do ich końca w formie -n’t. Po co o tym mówimy?

A dlatego, że w przypadku naszej pary też mamy do czynienia z zaprzeczeniem, choć mniej oczywistym. Either i neither to przeciwieństwa, zatem to drugie znaczy not either. Dzięki temu łatwo zapamiętać ich najważniejszą różnicę!

Oprócz tego – przejdźmy do konkretów. Either oznacza “jeden z dwóch”, “jeden z kilku”, ale może też znaczyć “jeden i drugi z dwóch”, “oba” – w tym ostatnim podobne jest do each. Może też służyć do wskazania, że nie ma różnicy między jedną a drugą rzeczą.

Neither, jako jego przeciwieństwo, znaczy mniej więcej tyle co “żaden z dwóch lub kilku”. Jest prostszy w tym kontekście, bo jak żodyn, to żodyn.

Kiedy stosujemy either?

Either zastosujemy wyłącznie, kiedy mamy do czynienia z wyborem lub kiedy chcemy podkreślić “podwójność”. Najłatwiej wyjaśnić to, oczywiście, na przykładach:

• Buy either the red shoes or the green ones → Kup albo czerwone, albo zielone buty
• I could eat either a pizza or a burger → Zjadłbym albo pizzę, albo burgera
• You can take either the book or the DVD → Możesz wziąć albo książkę, albo DVD

Tu widzimy, że chodzi nam o wybór. Podkreśla nam go obecność or między alternatywami. Nie chcemy zjeść pizzy ORAZ burgera, i nie kupimy zarówno czerwonych, jak i zielonych butów. A z innej beczki:

• She planted flowers on either side of the path → Posadziła kwiaty po obu stronach ścieżki
• He ruined either dish with ketchup → Zepsuł oba dania keczupem
• He greeted either cousin coldly → Powitał obu kuzynów chłodno

Tu, ponieważ nie ma or, nie ma również wyboru. Co ważne, w tej sytuacji mówimy o obu wyjściach z dwóch – zawsze są to dwa. Tak, jak w polskim – obu, oba, oboje, obie zawsze dotyczą dwóch opcji.

Polecamy też zwrócić uwagę na formę rzeczownika po either – występuje on w liczbie pojedynczej, nie w mnogiej! To mała pułapka, bo po polsku użyjemy liczby mnogiej. Tu, można powiedzieć, either przejmuje i sygnalizuje mnogość rzeczownika, więc nie musimy jej podkreślać dodatkowo.

Neither – kiedy używać?

Neither jest pod pewnymi względami prostszy w użyciu, bo “żaden” nie ma wariantów:

• She answered neither question → Nie odpowiedziała na żadne pytanie
• Neither of us knows how to bake → Żadne z nas nie umie piec

Warto jednak pamiętać, że angielski potrzebuje tylko pojedynczego przeczenia, nie podwójnego. W polskim mamy “nie odpowiedziała – żadne”, “żadne – nie umie”, zaś w angielskim wystarczy nam neither. I, podobnie jak wcześniej, neither rządzi się rzeczownikiem w liczbie pojedynczej.

Jeśli jednak chcemy podkreślić, że nie odpowiada nam żaden z dwóch (i konkretnie dwóch) wyborów, możemy to zrobić, ale wtedy, wymieniając te wybory, połączymy je używając nor:

• Buy neither the red shoes nor the green ones → Nie kupuj czerwonych butów ani zielonych
• I could eat neither pizza nor a burger → Nie mogłem zjeść ani pizzy, ani burgera (uwaga: tu zmienia się również znaczenie zdania!)
• You can take neither the book nor the DVD → Nie możesz wziąć książki ani DVD

Neither i either – nietypowe użycia

Jest pewne nietypowe użycie obu wyrazów, na które warto zwrócić uwagę – chodzi o me either/me neither, odpowiedzi, które oznaczają tyle, co “ja też”. Chodzi o to, że ktoś wyraża swoją opinię, a my odpowiadamy, przy okazji wyrażając swoje stanowisko (takie samo, jak oryginalne):

• I don’t like winter.
• Me either/Me neither.

• I can’t find him anywhere!
• Me neither/Me either.

Często możemy się spotkać z takimi odpowiedziami, jednak musimy pamiętać, że gramatycznie nie są one poprawne. Właściwą, poprawną wersją byłoby Neither do I albo Nor do I (z zamianą do na can w drugim przykładzie). Cóż jednak poradzić – przyjęło się w potocznej mowie. Aczkolwiek Amerykanie mogą kręcić nosem na prostsze, niepoprawne rozwiązanie!

→ Wpis, który może Cię zainteresować: Spójniki w języku angielskim

Zastosowanie zaimka both

Teraz możecie spytać, po co nam either, skoro mamy both. Coś w tym jest. Ich różnica, jeśli można to tak nazwać, polega na tym, że both odnosi się tylko i wyłącznie do dwóch opcji:

• Both kids are teenagers now → Oboje dzieci są teraz nastolatkami
• I could eat both a pizza and a burger → Mógłbym zjeść oba: pizzę i burgera
• He ruined both dishes with ketchup → Zepsuł oba dania keczupem

I tu kilka dodatkowych różnic – jeśli używamy both, opcje łączymy przy pomocy and zamiast or. A rzeczownik, do którego odnosi się both, tym razem jest w liczbie mnogiej.

Najważniejsza różnica polega na tym, że używają either wyrażamy “jedno albo drugie”, zaś both oznacza “oba”, tak jak w przykładzie z pizzą i burgerem.

Any – wolna amerykanka!

Do kompletu możemy sobie jeszcze dorzucić słówko any, które znaczy tyle co “każdy”, “dowolny” lub “jakikolwiek” w kontekście wyborów. Czy stoi w opozycji do któregoś z wcześniejszych przykładów? Trochę:

• Buy any red shoes or green ones → Kup jakiekolwiek czerwone lub zielone buty
• He ruined any dish with ketchup → Rujnował każde danie keczupem
• You can take any book or DVD → Możesz wziąć każdą książkę lub DVD

Zdecydowanie mniej wymagające niż poprzednicy, także w kwestii dokonywania wyboru!

Either, neither, both – podsumowanie

Either i neither są słówkami, z którymi warto się zaprzyjaźnić. Co prawda nie są kluczowe do komunikacji i spokojnie dałoby się je obejść, ale po co szukać drogi na około, skoro tak ładne i zgrabne rozwiązanie mamy pod nosem? Ich użycie to nie tylko wygoda – poprawne zastosowanie podkreśla naszą znajomość i wyczucie językowe! Na pewno usłyszycie je od naszych native speakerów podczas zajęć angielskiego z native speakerem online. Oto, co musimy zatem pamiętać:

• Either stosujemy, kiedy chcemy opisać wybór między dwiema lub kilkoma opcjami lub podkreślić, że obie opcje są takie same
• Neither użyjemy, żeby powiedzieć, że żaden z wyborów nie pasuje do jakichś kryteriów (nie zostaje wybrany, nie ma jakiejś cechy itp.)
• Dodatkowo, both możemy użyć podobnie jak either, ale tylko w kontekście dwóch wyborów, nie więcej!

Ćwiczenia z either, neither oraz both

Pobierz ćwiczenia either, neither, both
Pobierz kartę odpowiedzi

Powodzenia! 

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.