Present Perfect Continuous ‒ budowa i zastosowanie

Present Perfect Continuous jest czasem, który może sprawiać problemy podczas nauki, ale nie jest trudny, jeśli już zrozumiemy zasadę jego używania. Gdy się go nauczymy, to możemy łatwo stosować go w komunikacji. Jednakże, aby w pełni korzystać z Present Perfect Continuous, musimy mieć wiedzę na temat budowy i używania czasów Present Perfect oraz Present Continuous. Opisaliśmy je szerzej na naszym blogu, więc teraz tylko czas na szybką powtórkę.

Present Perfect Continuous ‒ zastosowanie

Aby lepiej zrozumieć budowę tego czasu, warto przypomnieć sobie wiedzę na temat czasu Present Perfect oraz Present Continuous.

Czasu Present Continuous używamy między innymi, gdy coś dzieje się teraz, w chwili mówienia:

I’m writing a book (now).

Piszę (teraz) książkę.

W czasie Present Perfect istotny jest skutek, jakiś rezultat:

I have written a book and it’s published.

Napisałem książkę i została ona wydana.

Połączenie Present Perfect i Present Continuous tworzy czas, który opisuje sytuacje, kiedy dana czynność rozpoczęła się w przeszłości i albo jeszcze trwa, albo dopiero co została zakończona:

I have been writing a book since last year.

Piszę książkę od zeszłego roku.

Czasu Present Perfect Continuous używamy głównie w dwóch sytuacjach ‒ gdy mówimy o czynnościach, które:

rozpoczęły się w danym momencie w przeszłości, ale trwają nadal;
rozpoczęły się przeszłości i jeszcze się nie zakończyły (trwają nieprzerwanie) lub zakończyły się niedawno, przy czym nie ma podanego konkretnego momentu, kiedy się rozpoczęły.

Brzmi to może bardzo zagmatwanie, ale zaraz wszystko będzie jasne. Przeanalizujmy przykłady.

I’ve been waiting for your answer for three days!

Od trzech dni czekam na twoją odpowiedź!

W podanym przykładzie podmiot rozpoczął czynność (czekanie) w konkretnym momencie w przeszłości (trzy dni temu) i wciąż czeka.

Podobnie można przeanalizować poniższy przykład:

She has been studying for over ten hours now.

Ona uczy się od ponad dziesięciu godzin.

Jeśli zaś chodzi o sytuację drugiego zastosowania, gdy nie ma podanego konkretnego momentu rozpoczęcia czynności, ale zakończyła się ona niedawno, można posłużyć się takim przykładem:

I’ve been working in the garden and I’m tired.

Pracowałem w ogrodzie i jestem zmęczony.

Podmiot zaczął czynność w przeszłości, ale nie jest istotne kiedy i właśnie ją zakończył. Wiemy o tym, ponieważ teraz jest zmęczony.

Przykładowe zdania z wykorzystaniem czasu Present Perfect Continuous to:

He has been working since morning.	On pracuje od rana.
She has been studying in the library for two hours.	Ona uczy się w bibliotece od dwóch godzin.
They have been living in London for a long time.	Oni mieszkają w Londynie od dłuższego czasu.
I have been cleaning my garden all day.	Cały dzień sprzątam ogród.
We have been waiting for you.	Czekaliśmy na ciebie.

Jeśli zastosowanie Present Perfect Continuous nadal jest dla Ciebie niejasne, wybierz kurs native speaker online z jednym z naszych lektorów.

Budowa Present Perfect Continuous

Konstrukcja czasu Present Perfect Continuous łączy w sobie zasady typowe dla czasów Perfect i Continuous.

Konstrukcja zdań:

Podmiot + have/has + been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania

Zależnie od tego, w jakiej osobie i liczbie występuje podmiot, wybieramy odpowiednio have lub has. Trzecia osoba liczby pojedynczej, czyli he, she oraz it wymaga zastosowania has, pozostałe zaś osoby liczby pojedynczej i cała liczba mnoga ‒ have.

Czasownik z końcówką -ing musi bezwzględnie zostać poprzedzony czasownikiem be w trzeciej formie, czyli been.

Przykładowe zdania:

We have been running since 9 a.m.	Biegamy od 9 rano.
It has been raining all morning.	Cały poranek pada deszcz.
He has been repairing my car.	On naprawia mój samochód.
We have been lying in the sun all day.	Leżymy na słońcu cały dzień.
She has been crying and her eyes are red.	Płakała i jej oczy są całe czerwone.

Czas Present Perfect Continuous ‒ tworzenie pytań

Przy całym skomplikowaniu czasu Present Perfect Continuous zasady budowania zdań są proste. W przypadku pytań operator oraz podmiot zamieniają się miejscami (inwersja) i to jest właściwie cała filozofia.

Have/Has + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania

Zasady stosowania operatorów have i has są takie same jak w przypadku tworzenia zdań twierdzących. Plus w przypadku Continuousów nigdy nie znika końcówka -ing.

Warto dodać, że pytania szczegółowe, tak zwane wh- questions, mają nieco inną budowę ‒ znajdują się one na samym początku pytania, po nich występuje klasyczny model:

Wh- questions + have/Has + podmiot + been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania

Przykładowe pytania w czasie Present Perfect Continuous:

What have you been doing this week?	Co porabiałeś w tym tygodniu?
Has he been helping you lately?	Czy pomagał Ci ostatnimi czasy?
Have they been listening to a lot of music lately?	Czy ostatnio słuchali dużo muzyki?
Why has she been looking tired?	Dlaczego wyglądała na zmęczoną?
Have you been feeling OK?	Czy wszystko z Tobą w porządku?
Has she been waiting for you the whole evening?	Czy czekała na Ciebie cały wieczór?

Przeczenia w czasie Present Perfect Continuous

W przypadku przeczeń do operatora have lub has dodawane jest not, czyli powstaje odpowiednio have not oraz has not, co można zapisać skrótem haven’t lub hasn’t. Pozostałe elementy budowy zdania pozostają bez zmian:

Podmiot + haven’t/hasn’t + been + czasownik z końcówką -ing + reszta zdania

Przykładowe przeczenia w czasie Present Perfect Continuous:

It hasn’t been snowing today.	Śnieg dziś nie sypał.
We haven’t been feeling OK.	Nie czuliśmy się ostatnio najlepiej.
They haven’t been working out lately.	Ostatnimi czasy nie trenowali.
He hasn’t been having fun with his friends.	Nie bawił się dobrze ze swoimi przyjaciółmi.
I haven’t been smiling recently.	Ostatnio jakoś się nie uśmiechałem.

Określenia czasu w Present Perfect Continuous ‒ lately, recently

Czasy w języku angielski mają typowe dla siebie określenia czasu i podobnie jest w przypadku Present Perfect Continuous. Tu bardzo często pojawiają się określenia lately lub recently. Lately oznacza ‘ostatnio’, także ‘ostatnimi czasy’, recently zaś ‒ ‘ostatnio’, ale też ‘niedawno’.

Przykładowe zdania z wykorzystaniem lately i recently:

I have been feeling really excited recently.	Ostatnio czuję się bardzo podekscytowany.
She has been exercising a lot lately.	Ostatnimi czasy bardzo dużo ćwiczyła.

Present Perfect Continuous a Present Perfect ‒ porównanie

Czasy Present Perfect Continuous i Present Perfect dotyczą zdarzeń przeszłych, których skutki są widoczne w teraźniejszości, jednak w przypadku Present Perfect Continuous należy podkreślić czas trwania czynności:

Present Perfect	I have visited London many times.	Odwiedziłem Londyn wielokrotnie.
Present Perfect Continuous	I have been visiting London for several years.	Odwiedzam Londyn już od kilku lat.

Podsumowanie

Czas Present Perfect Continuous nie jest czasem łatwym, trudno bowiem jednoznacznie zrozumieć zależność między przeszłością a teraźniejszością z jednoczesnym podkreśleniem czasu (formalnie należy on grupy angielski czasów teraźniejszych). Dlatego najlepszym rozwiązaniem, pomagającym zrozumieć istotę tego czasu jest dokładne studiowanie konstrukcji zdań i ich analiza. Wypowiedzi w tym czasie bardzo często pojawiają się w dialogach bohaterów filmowych, więc można się z nim osłuchać, dzięki czemu konstrukcja z have/has i czasownikiem z końcówką -ing nie będzie dziwolągiem, lecz zwykłą wypowiedzią.

Autor tekstu: Leah Morawiec, Amerykanka, native speaker z 15-letnim doświadczeniem, właścicielka TalkBack.