Will kontra be going to - bitwa o przyszłość

Czas przyszły w języku angielskim to temat, który wielu osobom spędza sen z powiek. Używane do wyrażenia przyszłości konstrukcje lubią się mylić, bo potrafią mieć bardzo podobne znaczenia. Ale bez strachu – TalkBack nadciąga z przewodnikiem. Czas na will kontra be going to!

Najprostsze i bodaj najpopularniejsze sposoby wyrażania czasu przyszłego to Future Simple (więcej o nim w artykule Future Simple – tajemnice czasu przyszłego prostego, dziś tylko mała powtórka) i konstrukcja be going to. Zatem do dzieła – przybliżymy wam tym artykułem, jak wyglądają i kiedy powinniśmy je stosować.

Zastosowanie Future Simple

Future Simple używamy przede wszystkim do mówienia o:

wydarzeniach i czynnościach, które odbędą się w przyszłości, ale najczęściej z małą nutką przewidywania: One day she will go to Harvard → Pewna dnia pójdzie na Harvard (nie wiemy tego na 100%)
naszych planach na przyszłość, ale tylko o tych, które właśnie powstały (w momencie mówienia o nich): I will go to the store tomorrow → Jutro pojadę do sklepu (bo otworzyłem lodówkę, nie ma w niej mleka, więc trzeba jechać na zakupy)
jeśli o coś prosimy, oferujemy albo coś obiecujemy: I will follow you wherever you go → Pójdzie zawsze tam, gdzie Ty pójdziesz.

Konstrukcja Future Simple

W dużym skrócie, Future Simple budujemy przez połączenie podmiotu, czasownika modalnego will i bezokolicznika (tzw. bare infinitive, czyli bez “to” z przodu). Will, jak każdy czasownik modalny, jest nieodmienne przez osoby! Przykładowe zdanie będzie więc brzmieć:

I will go with you.
She will help you.

W zdaniach pytających zamieniamy szyk podmiotu i will, zaś w zdaniach przeczących dodajemy not do will – tu znów przypominajka, że w formie skróconej will stanie się won’t. Jeśli potrzebujecie dokładniejszych wyjaśnień lub powtórki, możecie zajrzeć do naszego artykułu z linka powyżej!

Zastosowanie be going to

Be going to stosujemy, kiedy mówimy o planach, które już są podjęte, przewidywaniach i zamiarach, a także w przypadku poleceń. Czym więc właściwie różni się on od Future Simple? O tym za chwilę, teraz szybko zajmijmy się konstrukcją tej formy.

Konstrukcja be going to

Mimo tego, że going nie występuje tu w znaczeniu iść, całą konstrukcję możemy w odmianie potraktować tak, jak działaliśmy w czasie Present Continuous. Oto kilka wyjaśnień i przykładów.

Zdania twierdzące z be going to

Klasycznie i prosto, zdania twierdzące tworzymy przez połączenie podmiotu, be going to z be w odpowiedniej formie, czasownika i reszty zdania. Be odmieniamy przez osoby według zasad Present Simple (i Present Continuous). Mam więc:

PODMIOT + BE GOING TO (pamiętaj o odmianie!) + CZASOWNIK

Szybkie przykłady:

I am going to walk the dog later → Później zamierzam wyprowadzić psa/Później wyprowadzę psa
He is going to buy a new bike next week → On kupi/zamierza kupić nowy rower w przyszłym tygodniu
We are going to have a meeting soon → Wkrótce zamierzamy mieć spotkanie

Tutaj musimy mieć z tyłu głowy to, że te przyszłe wydarzenia (wyprowadzenie psa, zakup roweru, spotkanie) są już zaplanowane i mniej lub bardziej postanowione. To nie są spontaniczne pomysły, które właśnie przyszły nam na myśl (jak to było w przypadku Future Simple).

Zdania przeczące z be going to

Ponieważ operujemy na czasowniku be, działamy dokładnie tak samo, jak w Present Continuous, dodając do niego not. A zatem:

I am not going to walk the dog later → Nie zamierzam wyprowadzić/Nie wyprowadzę psa później (nie mam tego w planach i zostało to ustalone wcześniej)
He isn’t going to buy a new bike next week → On nie kupi/nie zamierza kupić nowego roweru w przyszłym tygodniu (już zaplanował, że kupi go w innym terminie)
We are not going to meet soon → Nie zamierzamy się wkrótce spotkać (jesteśmy, na przykład, zajęci, dlatego już wiemy, że spotkanie nie odbędzie się niedługo)

W tych zdaniach przekazujemy, że, podobnie jak wyżej, te zadania, czynności (a raczej ich brak) są zaplanowane. Decyzję o niepodejmowaniu tych działań podjęliśmy wcześniej.

Zdania pytające z be going to

I znów – operujemy tak samo jak w Present Continuous, czyli żeby utworzyć pytanie, zamieniamy miejscami podmiot i be. Resztę pozostawiamy bez zmian, a więc:

Am I going to be in trouble? → Czy będę mieć kłopoty?
Is he going to buy a new bike next week? → Czy on planuje/zamierza kupić nowy rower w przyszłym tygodniu?
Are we going to meet soon? → Czy planujemy/zamierzamy się niedługo spotkać?

Pierwsze z pytań to pewne założenie – zakładam, że będę mieć kłopoty, bo albo coś robię, albo zrobię, co może je sprowadzić. Tym pytaniem sprawdzamy, jak pewne są te tarapaty w przyszłości. Zadając oba pozostałe pytania chcemy się dowiedzieć, czy przyszłe wydarzenia się odbędą, czy są zaplanowane w jakikolwiek sposób.

Wróżby i przewidywania

Pora wejść do Wieży Północnej (dodatkowy punkt na karcie ćwiczeń jeśli wiecie, dlaczego!) i pomówić o przewidywaniu przyszłości. Możemy to bowiem zrobić zarówno z użyciem Future Simple, jak i z be going to, ale użyjemy ich w różnych kontekstach.

Jeśli z osobistego doświadczenia możemy przewidzieć, że coś się wydarzy – bo byliśmy w podobnej sytuacji, posiadamy odpowiednią wiedzę – to użyjemy raczej Future Simple niż be going to. Pamiętajmy, że chociaż be going to nie będzie koniecznie błędem, to w takim kontekście zdanie może brzmieć nienaturalnie albo sugerować coś zupełnie innego.

Jeśli natomiast mamy obiektywne “dane”, obserwacje, na podstawie których możemy przewidzieć przyszłość, preferowana będzie forma z be going to. W tym kontekście nie bazujemy na swoim doświadczeniu, ale na aktualnym stanie rzeczy.

Oto parę przykładów:

Kids will enjoy going to Grandma’s again → Dzieci będą się cieszyć, że znowu pojadą do babci. (były u niej wcześniej i wiemy, że im się podobało)
I won’t order this dish again → Nie zamówię znowu tego dania. (bo, na przykład ostatnio mi nie smakowało albo chcę spróbować czegoś innego)
He’ll be fine, don’t worry → Nic mu nie będzie, nie martw się. (ponieważ go znamy, możemy śmiało założyć, że będzie ostrożny)

Co ciekawe, w pierwszych dwóch zdaniach możemy spokojnie pominąć “again”. Dodaliśmy je żeby przykład był jasny, ale bez niego zdanie wciąż będzie sugerowało, że mówimy z własnych wcześniejszych obserwacji (nie z bieżących!) i doświadczeń.

Looks like it’s going to rain → Wygląda na to, że będzie padać. (nadciągają ciemne chmury, więc możemy wyciągnąć taki wniosek)
They look like they are going to leave → Wyglądają, jakby mieli wychodzić. (być może wstali i zabierają kurtki, więc zapewne szykują się do wyjścia)
It’s going to be very spicy → To będzie bardzo pikantne. (może napisali tak w menu, albo wiemy, że w daniu jest dużo ostrych papryczek…albo podczas gotowania dodaliśmy za dużo pieprzu)

Tutaj z kolei w dwóch pierwszych zdaniach użyliśmy sformułowania “look like”, żeby podkreślić, że mamy empiryczne dowody, które pozwalają nam przewidzieć przyszłość. Trzecie zdanie zaś pokazuje, że sytuacja nie musi zawsze “wyglądać” na prowadzącą do czegoś – możemy użyć be going to bazując na pozyskanych wcześniej informacjach.

I kilka porównań, jak zmienia się kontekst:

She will be on time, she always is → Ona będzie punktualnie, zawsze jest (znamy ją, posiadamy wiedzę, że nigdy się nie spóźnia)
She is going to be on time, she just sent me a text → Ona będzie punktualnie, właśnie wysłała mi wiadomość (wiemy, że będzie na czas, bo mamy na to dowód – przed otrzymaniem SMSa nie mieliśmy pewności, czy się nie spóźni)
He’s going to get married → On się ożeni/będzie się żenił (wiemy o tym, bo nam powiedział lub dostaliśmy zaproszenie na ślub)
He will get married → On się ożeni. (tu z kolei zakładamy, że tak kiedyś będzie, bo na przykład jest przystojny albo ma wspaniałą osobowość)

Podobnie jak wcześniej, w pierwszych dwóch zdaniach możemy pominąć część po przecinku i wciąż będziemy sugerować to samo – albo wiemy, bo ją znamy, albo wiemy, bo mamy dowód. W dwóch ostatnich zdaniach celowo nic nie dodaliśmy, żeby pokazać tę zmianę kontekstu.

Wyrażenia Future Simple i be going to

W tekście o Future Simple przedstawiliśmy przykładowe wyrażenia, po których często stosuje się czas Future Simple. Przypomnimy je szybko:

I hope → mam nadzieję
I promise → obiecuję
I expect → oczekuję
I believe → wierzę że
I’m sure → jestem pewny
I think → myślę że
I wonder → zastanawiam się
I imagine → wyobrażam sobie
Probably → prawdopodobnie
Surely → najpewniej
One day → pewnego dna

I tym razem warto wspomnieć, że te wyrażenia spokojnie możemy sparować również z be going to, ale musimy pamiętać o jednej rzeczy: Future Simple nada takim zdaniom bardziej formalny ton, a be going to – nieformalny. Zatem wybór między jedną wersją a drugą rozbija się wyłącznie o to, w jakiej jesteśmy sytuacji.

Od czego zależy przyszłość?

Wyobraźmy sobie sytuację, w której siedzimy z kimś w domu – niech to będzie współlokator, partner, partnerka, rodzice, dzieci. Poczuliśmy głód i mamy ochotę na kanapki. Ponieważ uprzejmość jest cnotą, wypada zaoferować drugiej osobie, że im również zrobimy. Pytanie, które zadamy, będzie brzmiało mniej więcej tak:

Zrobię kanapki, chcesz też?

Jeśli natomiast nasza druga osoba w scence może być głodna i chcemy zaoferować jedzenie, powiemy:

Jeśli chcesz, zrobię kanapki.

Niezależnie od odpowiedzi na pierwsze pytanie, i tak zrobimy kanapki. Natomiast drugi przykład warunkuje ich powstanie od woli rozmówcy. Z kółka teatralnego wracamy więc do lekcji angielskiego, bo tak samo możemy wyrazić tę potencjalną warunkowość przy pomocy be going to oraz will. Pierwsze z nich pasuje do pierwszego kontekstu:

I’m going to make sandwiches, if you want some. (To zdanie można sparafrazować jako “I’m going to make sandwiches. Do you want some?”)

A drugie – do drugiego:

I’ll make sandwiches if you want some. (To możemy przemienić na “If you want sandwiches, I will make them.”)

Wszystko zależy od tego, w którą stronę chcemy być uprzejmi – czy oferując, że drugiej osobie też możemy zrobić kanapki, czy oferując, że zrobimy je dla niej jeśli jest głodna.

Uwaga, wyjątek

Nie byłby to artykuł TalkBack, gdybyśmy nie wkroczyli z wyjątkiem od reguły. Uprzedzamy – te sytuacje nie są specjalnie częste, także polecamy przede wszystkim wszystko to, co pisaliśmy wyżej, ale dla ciekawych i żądnych wiedzy mamy dodatkowy smaczek.

Otóż w zdaniach warunkowych, których główna część wyraża ofertę, prośbę, obietnicę, propozycję (brzmi znajomo? Jeśli nie, sprawdźcie, kiedy stosujemy Future Simple!) oraz zdolność czy możliwość, zastosujemy will, a nie be going to. To drugie, choć gramatycznie jak najbardziej poprawne, wyrazi zamiar albo pewność. Szybkie porównanie:

If you help me, I’ll pay you → Jeśli mi pomożesz, zapłacę ci. (Wyrażamy w ten sposób “obiecuję ci zapłacić”, dając rozmówcy możliwość kurtuazyjnej odmowy)
If you help me, I’m going to pay you → Jeśli mi pomożesz, zapłacę ci. (Niby to samo, ale tu zmienia się wydźwięk na zamiar: “Zapłacę ci za pomoc”)
If you look up, you’ll see a plane → Jeśli spojrzysz w górę, zobaczysz samolot. (To oznacza, że “będziesz mógł zobaczyć” – “you’ll be able to see”)
If you look up, you’re going to see a plane → Jeśli spojrzysz w górę, zobaczysz samolot. (I tu, dla odmiany, wyrażamy, że wiemy, że jeśli nasz odbiorca spojrzy w górę, zobaczy samolot – “I know the plane is there”)

Jeszcze jeden wyjątek, albo może – ciekawostka. Absolutnie musimy użyć will jeśli obie części zdania zależą od siebie, ale jedna jest logiczną konsekwencją drugiej. W poprzednich przykładach nie ma logicznego związku między pomocą i zapłatą za nią, ani między spoglądaniem w górę i zobaczeniem samolotu. Natomiast w zdaniu:

If you push that button, the machine will start → Jeśli wciśniesz ten przycisk, maszyna się uruchomi. (Czyli uruchomienie maszyny jest logicznie powiązane z wciśnięciem przycisku)

Will kontra be going to – podsumowanie

Konstrukcja Future Simple i be going to

Zdania w czasie Future Simple konstruujemy według wzoru: podmiot + will + bezokolicznik + reszta zdania. Przykład:

I will take your bag for you.

Zdania z użyciem be going to tworzymy według wzoru: podmiot + be we właściwej formie osobowej + going to + bezokolicznik + reszta zdania. Przykład:

I am going to visit my grandpa on Friday.

Pytania z be going to

W tej części skupimy się na konstrukcji be going to – jeśli chcecie powtórzyć, jak konstruuje się pytania lub przeczenia w Future Simple – jak zwykle odsyłamy do artykułu o tym czasie!

Jak wspominaliśmy, konstrukcja be going to zachowuje się niemal identycznie do czasu Present Continuous, a więc pytania w niej również tworzymy przez inwersję – czyli zamianę miejscami podmiotu i operatora be. Zatem zdania pytające będą wyglądać tak:

Are you going to visit your grandpa on Friday?

Przeczenia z be going to

I ponownie – do przeczeń możemy zastosować zasadę identyczną jak w present continuous, kiedy to przeczenie not/n’t przyczepiamy do operatora be.

I am not going to visit my grandpa on Friday.

Kiedy Future Simple, kiedy be going to

Future Simple używamy:

Kiedy mówimy o planach, które właśnie zostały podjęte (spontaniczne decyzje)
Kiedy mówimy o wydarzeniach w przyszłości, które najpewniej się odbędą
Do wyrażania próśb, obietnic, propozycji pomocy, przewidywań bazujących na naszej wiedzy i doświadczeniu

Be going to używamy:

Kiedy mówimy o planach, które zostały podjęte w przeszłości (zaplanowane, nie spontaniczne)
Kiedy mówimy o wydarzeniach w przyszłości, które są zaplanowane i najpewniej się odbędą
Do wyrażania przewidywań bazujących na obiektywnych faktach i rozkazów

W pierwszym przypadku kluczowy jest moment, w którym zapadła decyzja o wykonaniu czynności. W drugim – obie wersje są wymienne, chociaż be going to jest bardziej nieformalne. W trzecim przypadku zaś użyjemy will jeśli mamy wcześniejsze doświadczenia na których opieramy przewidywania, a be going to kiedy aktualny stan rzeczy wskazuje na prawdopodobieństwo jakiegoś wydarzenia w przyszłości.

Future Simple i be going to – ćwiczenia

Różnica między tymi dwiema konstrukcjami na pierwszy rzut oka może się wydawać skomplikowana. Fakt, jest subtelna, ale z naszym artykułem i wykorzystując angielski z nativem, nie powinna mieć przed wami tajemnic. Sprawdźcie się przy naszej karcie ćwiczeń!

Pobierz ćwiczenia
Pobierz kartę odpowiedzi

Autor: Leah Morawiec, nauczycielka i właścicielka TalkBack.