Zwroty grzecznościowe w angielskim (Mr, Mrs, Miss, Ms)

Czasami może się wydawać, że w krajach anglojęzycznych do kwestii zwrotów grzecznościowych podchodzi się swobodnie. Dzieje się tak za sprawą zwrotu ‘you’: czyli ‘ty’ lub ‘wy’, który w zależności od kontekstu może oznaczać ‘pan’ lub ‘pani’ albo bezpośrednie ‘ty’. Nawet podczas rozmów zawodowych, w kontakcie z dyrektorem, szefem, osobą starszą, z nauczycielem czy lekarzem bez mrugnięcia okiem używamy ‘you’, i nie oznacza to wcale lekceważącego stosunku do rozmówcy. Możemy zadać pytanie ‘Do you need help?’ i możemy przetłumaczyć je zarówno jako: ‘Czy pani/pan potrzebuje pomocy?’, jak i: ‘Czy potrzebujesz pomocy?’ Nie oznacza to jednak, że w języku angielskim za znaczenie danego zwrotu odpowiada tylko kontekst i nie używa się zwrotów grzecznościowych. Zwroty grzecznościowe w języku angielskim jak najbardziej istnieją. Poznajmy je!

Podstawowe zwroty grzecznościowe w angielskim: pani, pan, a może panienka?

Istnieją w zasadzie tylko trzy zwroty grzecznościowe w języku angielskim: ‘panienka’, ‘pani’, ‘pan’ i używa się ich np. w oficjalnej komunikacji szkolnej czy biznesowej. Jednak jak przeczytacie poniżej, w przypadku kobiet, sytuacja wcale nie jest taka prosta.

Zwrot Mr w języku angielskim

Najmniejszy problem jest ze zwrotem grzecznościowym kierowanym w stosunku do mężczyzny, ponieważ jest to zawsze ‘Mr’, czyli ‘Mister’. Niezależnie, czy mężczyzna jest kawalerem, czy jest żonaty, zawsze korzysta się ze zwrotu ‘Mr’:

Mr Bond	Pan Bond
Mr Bond	Panie Bond (w wołaczu, gdy się zwracamy do tej osoby)
Dear Mr Bond	Szanowny/Drogi panie Bond

Zwrotu ‘Mr’ używamy z nazwiskiem, ale też zamiast niego można użyć funkcji pełnionej przez osobę, do której się zwracamy. Podobnie jak w języku polskim do amerykańskiego prezydenta można zwrócić się Mr President (Pan Prezydent/Panie Prezydencie).

Co oznacza angielskie Mrs oraz Miss?

W przypadku kobiet angielskie zwroty grzecznościowe mogą okazać się stąpaniem po polu minowym. Wszystko zależy bowiem od stanu cywilnego osoby, do której mówimy.

Mężatki, ale też wdowy i rozwódki, korzystają ze zwrotu ‘Mrs’ czyli ‘pani’:

Mrs Robinson	Pani Robinson
Mrs Robinson	Pani Robinson (w wołaczu, gdy się zwracamy do tej osoby)
Dear Mrs Robinson	Szanowna/Droga pani Robinson

Jak wiemy, nie każda kobieta jest mężatką. Gdy mamy pewność lub gdy zakładamy, że kontaktujemy się z kobietą niezamężną, wówczas warto postawić na ‘Miss’, czyli ‘panna’:

Miss Molly	Panna Molly
Miss Molly	Panno Molly (w wołaczu, gdy się zwracamy do tej osoby)
Dear Miss Molly	Szanowna/Droga panno Molly

Angielski zwrot Ms – co oznacza?

A co, gdy nie wiemy, jaki jest stan cywilny kobiety, z którą mamy kontaktować się, np. w sprawach biznesowych po raz pierwszy? Jeśli nie widzimy obrączki, social media nie zdradzają żadnych zdjęć ślubnych, a my nie chcemy się zbłaźnić, to wówczas z pomocą przychodzi forma ‘Ms’, czyli bezpieczny zwrot, którym można tytułować zarówno panny, jak i mężatki, rozwódki czy wdowy. ‘Ms’ to forma neutralna, którą możemy stosować z nazwiskiem, w formie wołacza, z określeniem ‘Dear’ czy z nazwą funkcji.

Podsumowując:

	Panna/Kawaler	Zamężna/Żonaty	Rozwiedziona/Rozwodnik, Wdowa/Wdowiec	Forma neutralna
Mężczyzna	Mr	Mr	Mr	‒
Kobieta	Miss	Mrs	Mrs	Ms

Język ewoluuje i odpowiada na dynamiczne zmiany społeczne również w kwestii zwrotów grzecznościowych w angielskim. W związku z tym, że osoby niebinarne, naturalne płciowo, nie identyfikują się z żadną z płci lub nie chcą być identyfikowane z płcią, coraz częściej stosuje się wobec nich formę ‘Mx’.

Stosowanie odpowiednich zwrotów to kwestia kultury osobistej. Pozwalają one okazywać szacunek odbiorcy komunikatu, maila, wiadomości.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden element, a mianowicie na stawianie kropek w zwrotach grzecznościowych. W większości szkół językowych uczymy się odmiany British English (BrE). Według zasad brytyjskiej ortografii to nie stawia się kropek w zwrotach grzecznościowych, ale w odmianie American English (AmE) ‒ owszem:

	British English	American English
Pan	Mr	Mr.
Pani	Mrs	Mrs.
Żeńska forma neutralna	Ms	Ms.

‘Ms’, ‘Miss’, ‘Mr’ czy ‘Mrs’ ‒ kiedy i jak używać? Przykłady zdań

Przykładowe zdania z angielskim zwrotem grzecznościowym ’Miss’:

Miss Clark was my favourite teacher!	Panna Clark była moją ulubioną nauczycielką!
Excuse me, Miss. You dropped your key	Przepraszam, panienko. Upuściłaś klucz
Miss Smith will see you now	Panna Smith spotka się z Tobą teraz
Thank you for your help, Miss Jones	Dziękuję za pomoc, panno Jones

Przykładowe zdania z angielskim zwrotem grzecznościowym ’Mrs’:

Mrs Novac is waiting outside	Pani Novac czeka na zewnątrz
Is Mrs Lee here yet?	Czy Pani Lee jest tu jeszcze?
I promised to help Mrs Wood	Obiecałam pomóc pani Wood
Mrs Williams is a dear friend of mine	Pani Williams jest moją dobrą znajomą

Przykładowe zdania z angielskim zwrotem grzecznościowym ’Ms’:

This is Ms Curry, my boss	To pani/panna Curry, moja szefowa
Ms Johnson is talking to someone else now	Pani/Panna Johnson właśnie rozmawia z kimś innym
Ms Kelly is out of the office	Pani/Panna Kelly jest poza biurem
Ms Wilson is very keen on art	Pani/Panna bardzo interesuje się sztuką

Przykładowe zdania z angielskim zwrotem grzecznościowym ’Mr’:

We are waiting for Mr President	Czekamy na pana prezydenta
Send this document to Mr Brown	Wyślij ten dokument do pana Browna
I need to talk to Mr Grant	Muszę porozmawiać z panem Grant
Mr Evans is a very good cook	Pan Evans jest bardzo dobrym kucharzem

Angielskie zwroty grzecznościowe w rozmowie

Oglądając angielskojęzyczne filmy czy seriale, często słyszymy jeszcze inne zwroty, którymi posługują się bohaterowie w rozmowach. Gdy rozmowa odbywa się z kobietą starszą lub o wyższej pozycji, np. zawodowej, stosuje się zwrot ‘madame’ lub ‘ma’am’ i tą formą można zwracać się nawet do brytyjskiej królowej, ale dopiero po oficjalnej prezentacji, podczas której zwracamy się do monarchini ‘Your Majesty’.

W przypadku mężczyzn starszych lub też, gdy zajmują oni wyższą pozycję, używa się zwrotu ‘Sir’. W przypadku mężczyzn w podobnym wieku do naszego można użyć zwrotu ‘mate’.

Zwroty grzecznościowe po angielsku używane w listach

Rozpoczynając list, zwracamy się do adresata z należytym szacunkiem. W języku angielskim wystarczy użyć ‘Dear’ a następnie zwrotu i nazwiska czy nazwy funkcji, i to wystarczy. Zasady dotyczące zwrotów w listach formalnych po angielsku, zawarte są w poniższej tabelce:

Dear Miss X	Szanowna Panno X (jeśli odbiorcą jest niezamężna kobieta, której nazwisko znamy)
Dear Mrs X	Szanowna Pani X (jeśli odbiorcą jest zamężna kobieta, wdowa lub rozwódka, której nazwisko znamy)
Dear Ms X	Szanowna Panno/Pani X (jeśli odbiorcą jest kobieta, której nazwisko znamy, ale nie znamy jej stanu cywilnego)
Dear Mr X	Szanowny Panie X (jeśli odbiorcą jest mężczyzna, którego nazwisko znamy)
Dear Mx X	Szanowna osobo X (jeśli odbiorcą jest osoba niebinarna, identyfikująca się z konkretną płcią, niepoddająca swojej płci, której nazwisko znamy)
Dear Madame	Szanowna Pani (jeśli odbiorcą jest kobieta, której nazwiska nie znamy, kobieta starsza lub o wyższej pozycji zawodowej)
Dear Sir	Szanowny Panie (jeśli odbiorcą jest mężczyzna, którego nazwiska nie znamy, mężczyzna starszy lub o wyższej pozycji zawodowej)
Dear Sir or Madame/Dear Sirs/To all whom it may concern	Do zainteresowanych, gdy nie znamy ich płci oraz nazwiska

Angielskie zwroty grzecznościowe – podsumowanie

Wbrew pozorom kwestia form grzecznościowych w języku angielskim jest prosta i usystematyzowana. Podstawą jest uświadomienie sobie, że zwroty grzecznościowe w języku angielskim powinny być używane w kontaktach zawodowych, profesjonalnych, szkolnych czy uniwersyteckich. Owszem, w Stanach Zjednoczonych kultura przechodzenia na ty jest dużo swobodniejsza niż np. na Starym Kontynencie, ale niezależnie od szerokości geograficznej dobre relacje buduje się właśnie na szacunku. Z kolei elegancka wypowiedź po angielsku to wręcz znak rozpoznawczy brytyjskich dżentelmenów. Z szacunkiem warto odnosić się do swoich rozmówców zawsze, a gdy przyjdzie czas na skrócenie dystansu, wystarczy zwracać się do siebie imionami, ale na to muszą przystać obie strony. Jeśli po przeczytaniu artykułu macie wątpliwości, które zwroty grzecznościowe w języku angielskim powinniście stosować, to zawsze możecie poćwiczyć z native speakerem – angielski online to doskonała forma nauki i utrwalania wiedzy. Zapraszamy!

Autor: Leah Morawiec, doświadczony Native Speaker, nauczycielka i właścicielka TalkBack.